Situatie 

In 2021 startte Genk een coachingtraject in samenwerking met Mooimakers. In het kader van deze samenwerking testten ze verschillende nudges* en ingrepen in twee van hun bovenlokale handelsstraten, met een mix van bewoners en lokale handelaars: de Stalenstraat en de Vennestraat.  

De zwerfvuilproblematiek in betrokken straten was al langer een zorgpunt. Mensen deponeren hun huisvuil in straatvuilnisbakken in plaats van vuilniszakken voor ophaling en zwerfvuil werd regelmatig op de grond achtergelaten. Ook sommige handelaars hielden zich niet altijd aan de regels, wat de situatie verder bemoeilijkte.  

Genk besloot actie te ondernemen. 

Maatregel 

Genk installeerde strategisch verlichting met bewegingssensoren in donkere hoekjes om sluikstorters tijdens de nacht te ontmoedigen. Het waren locaties waar er regelmatig sluikstort te vinden was. Het activeren van de verlichting bij beweging zorgde voor een onverwacht element dat sluikstorters afschrikte.  

Daarnaast plaatsten ze borden met afbeeldingen van ogen en de boodschap "sluikstorter, jouw buren zien je." Ze wilden sluikstorters afschrikken en hen herinneren aan de aanwezige sociale controle. De borden benadrukken dat anderen in de buurt opletten, wat sociale druk en verantwoordelijkheid creëert.

Met deze ingreep streefden ze ernaar om sluikstorters bewust te maken van de negatieve gevolgen van hun gedrag en hen te ontmoedigen om afval op ongepaste plaatsen achter te laten.

Resultaat

Het leidde tot een merkbare gedragsverandering bij sluikstorters op de betrokken locaties. De sociale controle boodschap verhoogde het gevoel van verantwoordelijkheid en maakte sluikstorters bewust van het feit dat anderen hun gedrag zagen. Het aantal gevallen van sluikstorten 's nachts verminderde aanzienlijk.

*Een nudge is een subtiele, vriendelijke aanmoediging of suggestie die ontworpen is om het gedrag van individuen in een bepaalde richting te duwen zonder beperkende maatregelen of dwang. Nudges kunnen zich manifesteren in verschillende vormen, van visuele signalen en herinneringen tot kleine aanpassingen in de fysieke omgeving. Ze zijn bedoeld om keuzes te vereenvoudigen en gewenst gedrag aan te moedigen, zonder de vrijheid van besluitvorming te beperken.