Een vervuiler aanspreken: hoe pak je het aan?
Het is je misschien al overkomen. Tijdens een wandeling merk je plots dat een andere wandelaar zijn kauwgom, peuk of ander afval op de grond gooit. Of misschien zie je wel hoe een hondenpoep wordt achtergelaten? Omdat je zelf jouw afval mooi in de vuilnisbak gooit, ga je niet akkoord. Maar wat doe je dan? Spreek je de wandelaar aan of doe je niets?
De beste keuze is om de vervuiler rechtstreeks aan te spreken op zijn gedrag. De meeste mensen vinden dat lastig maar dat is het vaak niet. Met een aantal handige tips zetten we jou op weg voor een geslaagd gesprek. Lees hieronder onze 12 tips om vervuilers aan te spreken of kijk hoe deze vrouw het aanpakt.
Tips en Tricks
Waarom
Een boze reactie lokt een nieuwe boze reactie uit. En dat kan aardig escaleren. Een verhitte discussie wil je natuurlijk vermijden. Geef de vuilmaker geen aanleiding om in verdediging te gaan, of op te stappen.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Hou je gedrag proper en benader mensen vanuit een positieve overtuiging. Geloof in de onschuld van de ander die misschien wel uit verstrooidheid handelde en dit zeker zal willen goedmaken.
Waarom
Zeg je iets, doe het dan met een glimlach. Uiteindelijk gaat het over een positieve boodschap. Dat mag gezien worden. En gehoord. Want als je glimlacht, ga je rustiger praten, met een warme en vriendelijke stem. En vriendelijkheid steekt vriendelijkheid aan. Bingo.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Ontspan je kaken, je tenen, je lijf en smile! Makkelijk.
Waarom
Verbindend communiceren vertrekt uit gelijkwaardigheid. Je zegt zonder verwijten wat je stoort en wat je wil. Omdat je ook luistert met inlevingsvermogen, toon je respect voor de mening en wensen van de ander. Mensen worden hierdoor aangezet tot samenwerking.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Benoem feiten (ik zie u), zonder oordeel, zonder opwinding of verwijt. Zeg welk gevoel jij bij de situatie hebt, vertel wat jouw intentie is en wat je graag zou willen. En ook: vraag om medewerking.
Waarom
Veel mensen zijn bang voor afwijzing, waardoor ze gewoon niets durven vragen. Zonde! Zo gaat de kans op een welwillende reactie uiteraard verloren. En bereik je helemaal niets.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Zeg gewoon positief en vastberaden wat je ziet (ik zie u) en wat je wil bereiken. Het is voor de propere zaak en dus altijd de moeite.
Waarom
In de strijd tegen zwerfvuil hebben we bondgenoten nodig. Vergeet niet dat de meeste mensen het goed bedoelen en wél moeite doen om het proper te houden. Laat blijken dat ze hiervoor gewaardeerd worden.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Heb je iemand betrapt die afval netjes meeneemt of in een vuilnisbak deponeert? Geef deze weldoener dan een brede glimlach en een thumbs up!
Waarom
Soms doen mensen wel degelijk moeite om zwerfvuil te vermijden, maar op de verkeerde manier. Door hun peuk of poepzakje bijvoorbeeld in een rioolput te gooien. Een compliment voor elke goed bedoelde inspanning is dus altijd een goeie opener, maar vraag hen daarna of je een extra tip mag geven.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Onderbouw duidelijk waarom hun manier van opruimen nog beter kan. Bijvoorbeeld: 'Peuken en poepzakjes komen beter niet in het regenwater terecht, je kan beter ...'
Waarom
Social distancing is nog steeds de norm, zeker wanneer je een onbekende aanspreekt. Hou dus afstand, zowel letterlijk als spreekwoordelijk. Ook los van de coronamaatregelen vindt niemand het fijn om 5 cm voor het gezicht een opmerking naar zich toe geslingerd te krijgen.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Hou minstens 1,5 meter afstand. Komt de ander te dichtbij, ga dan met één voet een stapje achteruit. Maak het ook niet té persoonlijk en vermijd dus vragen als doe je dit thuis ook? Want daarmee geraak je geen stap verder.
Waarom
Mensen die zich geprikkeld voelen, gaan in verdedigings- of aanvalsmodus. Hierna dreigt men weleens de zelfbeheersing te verliezen. Wat natuurlijk ook niet netjes is.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Heb je het gevoel dat de ander je uitdaagt of opjaagt, hou dan de eer aan jezelf en stop het gesprek. Je mag wél je teleurstelling laten blijken.
Waarom
Wees niet geïntimideerd wanneer je veel mensen in één keer moet aanspreken. Een groep mensen is niet meer dan een groep individuen. Soms echter is er een vorm van formele of informele structuur. Ofwel: een leider waarnaar je jezelf kan wenden.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Weet je het niet zo goed wie je moet aanspreken, spreek dan iedereen aan. Er zit altijd wel iemand tussen die jouw kant kiest.
Waarom
Lichaamstaal is ook communicatie en heeft vaak een heel grote impact. Deze signalen worden door de ander onbewust opgepikt en bepalen de sfeer van het gesprek. Zichtbare en beweeglijke handen zijn bovendien effectiever dan één-vingerbewegingen, die vaak nogal belerend overkomen.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Hou je handen zichtbaar en beweeglijk tijdens het gesprek, en wijs (naar zwerfvuil, een vuilnisbak, een richting) met open handen.
Waarom
Mensen willen niet terecht gewezen worden. Zeg dus niets over waarden (bv. gebruik niet het woord respect), gedrag (bv. niet dit doe je niet), een voorbeeldfunctie (en dat voor een volwassen mens)
Doe het bijvoorbeeld zo:
Zeg liever waarom je rondzwervend vuil zo erg vindt. Omdat het vuil en ongedierte aantrekt, omdat het gevaarlijk is, omdat het er niet uitziet.
Waarom
Je bent gewoon een burger, geen ordehandhaver. Beroep je dus niet op reglementen en gedraag je niet als de afvalpolitie. Ga dus niet dreigen met GAS-boetes en regeltjes uit de Belgische grondwet.
Doe het bijvoorbeeld zo:
Spreek mensen aan uit jouw persoonlijke motivatie (ik zie u, ik vind zelf dat zwerfvuil)
Lukt aanspreken niet?
Voel je je om één of andere reden niet veilig om de vervuiler aan te spreken. Dan kan je er ook voor kiezen om het afval zelf in de vuilnisbak te deponeren. Bij grote hoeveelheden afval of sluikstort kan je een melding maken aan de lokale gemeente via ‘Mijn mooie straat’. Zo zorg je ervoor dat het afval niet in de natuur terechtkomt.