In 2008 onderzocht Kees Keizer of de aanwezigheid van zwerfvuil en graffiti tot meer vervuiling leidt. Het onderzoek kreeg de naam “The Spreading of disorder”.

Het onderzoek

Stel je voor dat de buurt waarin je woont bedekt is met graffiti, er is zwerfvuil aanwezig en winkelwagentjes worden niet teruggebracht. Zou deze realiteit ervoor zorgen dat je meer afval gaat maken, overtredingen begaat of zelfs steelt?

Het proefschrift rond de ‘broken windows’-theorie suggereert dat tekenen van wanordelijk en klein crimineel gedrag de aanleiding vormen voor meer wanordelijk en klein crimineel gedrag, waardoor het gedrag zich verspreidt. Dit kan leiden tot buurten die verloederen en de levenskwaliteit van de bewoners die verslechtert. Voor een lokaal bestuur kan dit een cruciale beleidskwestie zijn. Maar verspreidt de wanorde zich werkelijk in buurten?

Dit onderzoek heeft enkele hypothesen gegenereerd over de verspreiding van wanorde en testte het in zes veldexperimenten. Ze ontdekten dat wanneer mensen waarnemen dat anderen een overtreding hebben begaan t.o.v. bepaalde sociale normen of legitieme regels, de kans groter is dat ze ook andere normen of regels overtreden en dat dit ervoor zorgt dat de wanorde zich verspreidt.

Conclusie

De conclusie van het onderzoek is dat naarmate bepaald normoverschrijdend gedrag vaker voorkomt, het ook het volgen van andere normen en regels negatief zal beïnvloeden. Het effect bleef niet beperkt tot sociale normen, maar ook bij politieverordeningen en zelfs op legitieme vragen van particuliere bedrijven. Alleen al de aanwezigheid van graffiti verdubbelde het aantal mensen dat rommel maakte en stal.

Duidelijke boodschap

Er is een duidelijke boodschap voor beleidsmakers en politieagenten: vroegtijdige diagnose en interventie van negatieve invloeden zijn van cruciaal belang bij het bestrijden van de verspreiding van wanorde.

Ongepaste zaken zoals graffiti of kapotte ruiten leiden tot ander ongepast gedrag (bijv. zwerfvuil of stelen), wat op zijn beurt resulteert in de remming van andere normen (d.w.z. een algemene verzwakking van het doel om op passende wijze te handelen).

Dus wanneer de wanorde zich heeft verspreid, is het misschien niet meer voldoende om alleen maar de kapotte ramen repareren of graffiti te verwijderen. Een effectieve interventie op alle fronten zou moeten gebeuren om het doel bereiken om op een passende wijze te handelen.