Graffiti(kunst) kan zowel de beleving van de omgeving positief als negatief beïnvloeden. De literatuurstudie die Mooimakers in 2022 uitvoerde in samenwerking met Gelotology leerde ons dat hoe je een buurt of de omgeving beleeft, een invloed heeft op je gedrag ter plaatse. In dit artikel lees je over de invloeden van graffiti(kunst) en hoe je ermee kan omgaan.

Negatieve invloed

Ongewenste graffiti, zoals tagging of op plaatsen waar het niet thuis hoort, is voor veel burgers een doorn in het oog. Het wordt gezien als een vorm van vandalisme. Een snelle aanpak van dit soort graffiti is cruciaal om een aanzuigeffect te vermijden.

Voorkom waar mogelijk

Voorkom grauwe muren en weinig verlichte en verlaten locaties die ongewenste graffiti en tags aantrekken. Bemoeilijk het aanbrengen ervan door een oneffen oppervlak of door begroeiing of laat er graffiti-kunst op aanbrengen (zie verder in dit artikel).

Graffiti op openbare vuilnisbakken? Kies voor een model met graffiti-werende eigenschappen (geribbeld, anti-graffiti-laag …) of een opvallende kleur, of ga voor beschilderde vuilnisbakken.

Breng een coating aan

Breng bij nieuwbouw of na het verwijderen van graffiti een anti-graffiti-coating aan. Coaten beschermt het oppervlak en vergemakkelijkt het verwijderen van (nieuwe) graffiti.

Verwijder snel

Graffiti snel verwijderen of oververven werkt ontmoedigend.

Heel wat steden en gemeenten verwijderen gratis graffiti van woningen en bedrijfsgebouwen op vraag van de eigenaar. Afhankelijk van de gebruikte verf en ondergrond kan graffiti op verschillende manieren worden verwijderd:

• reinigen met stoom
• chemische reiniging
• zandstralen

Maak goede afspraken over wie dit opvolgt en hou meldingen bij zodat er ook naar andere oplossingen gezocht kan worden als het probleem terugkeert.

Positieve invloed

Niet alle vormen van graffiti zijn ongewenst en kunnen zelfs een meerwaarde betekenen voor de omgeving.

Kies voor graffitikunst

Laat graffitikunstenaars veelgeplaagde plaatsen van graffitikunst of street-art voorzien. Onder de kunstenaars bestaat immers de ongeschreven code om elkaars werk te respecteren.

Kies geschikte locaties

Cabines van nutsbedrijven of andere openbare voorzieningen. Vraag toelating aan de eigenaar van de locatie. Ga na of de ondergrond geschikt is en bepaal welke beschilderingstechniek aangewezen is, zodat de oorspronkelijke functie niet in het gedrang komt. Voorzie een beschermende coating. In heel wat steden en gemeenten lopen initiatieven om de saaie verdeelkasten van nutsbedrijven om te toveren tot kunstige pareltjes. Dikwijls kaderen ze in buurtacties, zoals ‘Buurt aan de beurt’ in Antwerpen. Enkele mooie voorbeelden vind je hieronder terug.

Afvalverzamelpunten zoals glasbollen of kledingcontainers opfleuren met een mooie tekening behoort ook tot de mogelijkheden.

De stad Kortrijk startte al in 2003 met het laten beschilderen van glascontainers door een kunstenaar. Glascontainers moeten regelmatig vervangen worden en daarom wordt het beschilderen van de glascontainers regelmatig herhaald. Kortrijk organiseert daarom jaarlijks een tekenwedstrijd voor kinderen. De winnende ontwerpen worden geschilderd op de glascontainers in de schoolomgeving van de winnaars. Hieronder vind je enkele geslaagde resultaten en hun fiere kunstenaars over verschillende jaren heen.

Graffitimuren of muren met een gedoogbeleid. Leg vast op welke plaatsen graffitibeoefenaars hun kunsten kunnen tonen: blinde muren, fietstunnels, bruggen, jeugdhuizen, skatepleinen … Verf na een bepaalde periode alles wit zodat er opnieuw gestart kan worden.

• Graffiti vzw toont op haar website legale graffitimuren. Meestal zijn er weinig of geen afspraken verbonden aan die muren. Wil je zeker zijn, pols dan even bij de lokale jeugddienst wat kan en wat niet.
• Muur zoekt artiest wil jonge startende kunstenaars exporuimte en eigenaarschap in de publieke ruimte geven op de Mechelse jongerenzone Transit M. 
• Muur zoekt kunst is een online ‘datingbureau’ van de Leuvens jeugddienst dat lege muren en volle spuitbussen met elkaar in contact brengt. Op die manier kan er op een legale manier en in overleg met de muureigenaar streetart aangebracht worden.

• Leuven schreef in 2017 een wedstrijd uit voor internationale kunstenaars om de grijze spoorwegbrug ter hoogte van de Abdij van Park op te fleuren. Het project, een samenwerking tussen de buurtbewoners en de toeristische dienst, resulteerde in een fris ontwerp met vogels die verwijzen naar het nabije natuurgebied.

muur zkt artiest - Mechelen

Bepaal zelf het onderwerp

• Organiseer een ontwerpwedstrijd zodat je zelf de muurschildering kan kiezen.
• Pak grauwe plaatsen aan door samen te werken met zelfgekozen graffitikunstenaars.
• In Sint-Truiden kozen ze ervoor om de achterkant van de skateramp toe te maken (omdat dit een verzamelplaats van zwerfvuil was) en deze te versieren met een street-art-tekening met een duidelijke zwerfvuilboodschap. Ontdek in de video meer over het belevingsproject dat Sint-Truiden uitvoerde.

Voorzie nazorg

Coat de voorziene oppervlaktes vooraf. Als de graffitikunst of het oppervlak zelf beschadigd of beklad wordt, moet het snel hersteld worden. Dat vraagt opvolging en financiële inspanningen.

Gebruik street-art als toeristische trekpleister

Veelbezochte locaties blijven langer mooi en proper. Speel daarop in door een street-art-route uit te stippelen. Dat is een uitstekende toeristische troef én een manier om meer sociale controle te creëren in weinig bezochte straten.

Leuke uittips:

• Zestig stripmuren kleuren Brussel-centrum en Laken. Je vindt ze langs het uitgestippelde stripparcours.  De handige website Street Art Parcours leidt je letterlijk langs een gratis tentoonstelling zonder openingsuren.
• In Oostende zijn de muurschilderingen van het Street Art Festival The Crystal Ship permanent te bewonderen.
• Ontdek Gent anders met de Sorry, Not Sorry Street Art-wandeling. Je komt zeker langs het beroemde graffitistraatje.
• Spring je fiets op en laat je verrassen door de Graffiti & Street Art-fietsroute in Hasselt.
• Ook Antwerpen heeft een ruim aanbod aan muurkunst. Verschillende wandelingen leiden je doorheen de stad. Laat je door een gids op sleeptouw nemen naar verborgen pareltjes of ontdek ze zelf met de app.
• Mechelen liet tien kunstenaars los op evenveel muren in de binnenstad. Zoek ze in het kielzog van Mechelen Muurt.