Situering 

De afvalophalers van Interza – Incovo merkten in sommige wijken en straten van hun werkingsgebied een zekere laksheid bij de bevolking bij het aanbieden van sommige afvalfracties en ze wilden hier iets aan doen.  

Restafvalzakken werden te vroeg (vorm van sluikstort) of onbeschermd aangeboden, waardoor ze werden stukgebeten door kraaien, vossen of andere dieren. Papier & karton werd soms niet correct aangeboden (met natuurtouw of in een stevige doos) wat bij wind en storm aanleiding kan geven tot zwerfvuil, ook wel waaivuil genoemd. 

Eind 2021 startten ze een project op in samenwerking met Mooimakers. 

Aanpak 

Om het project in goede banen te leiden werd een tijdelijke zwerfvuilcoach in dienst genomen. Deze zwerfvuilcoach verrichte de nodige metingen in de betrokken gemeenten en nam sensibiliseringsacties naar de betrokken bewoners (via flyers, face-to-face gesprekken, …). 

Communicatie 

In het najaar van 2021 verscheen er een oproep in de afvalkrant voor inwoners die last hadden van opengescheurde of opengebeten afvalzakken om een recipiënt te gebruiken om hun afvalzakken aan te bieden. Dit resulteerde in een 500-tal aanvragen. De afvalintercommunale concludeerde hieruit dat een deel van de bevolking al te maken kreeg met het fenomeen van opgebeten/opengescheurde zakken, maar niet direct een oplossing wist.  

Begin juni 2022 werd in alle gemeenten via B-post een flyer rondgebracht met hierin nog eens duidelijk de spelregels rond het correct aanbieden van afvalzakken. In deze flyer werd dezelfde boodschap, rond het recipient gebruiken om afvalzakken aan te bieden, herhaald. Dit zorgde ervoor dat Interza / Incovo nog eens een 500-tal aanvragen kreeg.  

Op 3 augustus werd door Ring TV een reportage gedraaid met daarin nogmaals de bekommernissen van Interza-Incovo aangaande het niet juist aanbieden van afval  

Een nulmeting werd gedaan om een duidelijke situatieschets op het terrein te krijgen. 

• Welke wijken/straten werden het zwaarst getroffen door opengebeten zakken door dieren. 
• Welke straten zijn meer gevoelig aan windvlagen die PMD zakken op de openbare weg doen belanden. 
• Zijn er adressen waar systematisch afvalzakken te vroeg worden aangeboden 

Met deze meting kwamen ze tot een limitatieve lijst.

Na de nulmeting werd begonnen met doelgericht bedelen van flyers en face-to-face gesprekken. 

In een volgende fase werden er flyers uitgedeeld bij mensen die nog niet voldeden aan de gevraagde werkwijzen. Ze kozen er bewust voor om enkel in afgebakende zones te flyeren. Dit om de effectmeting achteraf op een degelijke manier te kunnen doen.    

In totaal werden 591 flyers afgegeven, waarbij in de meeste gevallen ook tijdens een persoonlijk gesprek de sorteerregels en de tijdstippen van aanbieden nog eens worden duidelijk gemaakt.  

Vanaf midden oktober begon de afvalintercommunale met het doelgericht aanschrijven van bewoners die na herhaaldelijk te zijn gewaarschuwd door de afvalcoach hardleers blijven. Deze brieven waren gepersonaliseerd en hadden een meer dwingend karakter dan de eerder vrijblijvende flyers. In totaal schreven ze 158 brieven. Er mag dus gesteld worden dat een persoonlijk contact in 73 % van de gevallen een verbetering (oplossing) geeft.  

In de brief, die ze als “laatste aanmaning” zagen, gaven ze duidelijk aan dat het niet aanpassen aan de regels aanleiding kan geven tot de opmaak van een bestuurlijk verslag gevolgd door een eventuele GAS boete. 

Handhaving

Uiteindelijk bleken 13 inwoners (2 % van de oorspronkelijke groep) zich niet te kunnen aanpassen aan de regels die in hun gemeente gelden. Tegen hen werd door de GAS-vaststellers dan ook een bestuurlijk verslag opgemaakt.  

Geleerde lessen 

Afvalintercommunlae Incovo/Interza trok volgende lessen uit het project: 

• Het niet correct aanbieden van afval is een relatief divers probleem.   
• Voor het niet correct aanbieden van papier & karton zien we in een meer stedelijke omgeving vooral problemen op het niveau van te grote volumes die aangeboden worden (handelszaken), samen met het niet correct samenbinden.  
• In meer landelijke omgevingen concentreert deze problematiek zich meer op het aanbieden in niet correct afgesloten dozen en niet samen gebonden papier & karton.  
• Voor glas zien we vooral problemen op het niveau van de manier van aanbieden: in kartonnen dozen, plooibakjes, …  
• Te vroeg aanbieden van afval doet zich vooral voor in winkel-wandelstraten (waar de ophaling op maandag is en de handelszaak bijv. niet open is op zondag of ophaling op dinsdag met een sluitingsdag van de zaak op maandag).  
• Rond appartementsgebouwen stellen we ook vast dat te vroeg aanbieden, samen met het aanbieden in niet conforme recipiënten meer voorkomt dan in residentiële buurten. Het sensibiliseren rond appartementsgebouwen (en de latere eventuele beteugeling) is ook moeilijker wegens het anonieme karakter van de plaats 

Conclusies 

Het project leverde volgende conclusies op: 

• In veel gevallen zagen ze een verbetering na het bedelen van een eerste folder. Mensen weten soms nog echt niet wat de regels zijn. Persoonlijk contact, via of gepersonaliseerde post of face-to-face gespreken heeft een zeer sterke impact op het gedrag van mensen (73 %). 
• Het beteugelen lijkt een eerder kleine impact te hebben (2 % op de oorspronkelijke groep en 13 % van de “geviseerde” groep. Deze manier van werken is ook zeer arbeidsintensief voor een eerder mager resultaat 
• Uit de impactmetingen kan besloten worden dat het gedrag van niet correct aanbieden zeker kan worden aangepakt mits de nodige investering in middelen en tijd. We moeten er echter rekening mee houden dat het effect van de inspanning gelimiteerd is in tijd (nieuwe bewoners, bewoners die hervallen in hun slechte gewoonte, …). Daarom is volgehouden sensibilisatie een must. Het aan nieuwkomers bij inschrijving duidelijk maken van de geldende regels kan hierbij zeker helpen.