Situering

Om zwerfvuil en sluikstort structureel op te ruimen, investeren steden en gemeenten de nodige mankracht en tijd. Om dit efficiënter te laten verlopen zetten meer en meer lokale besturen bakfietsen, cargobikes en andere lichte elektrische voertuigen in om hun netheidsmedewerkers efficiënter en flexibeler te laten werken. Mooimakers informeerde bij een aantal betrokken lokale besturen wat hun bevindingen waren over deze mobiliteitsoplossing en kwam tot onderstaande analyse.

Voordelen van een toegenomen mobiliteit 

Het inzetten van lichte voertuigen, zoals bakfietsen, cargobikes en andere lichte elektrische voertuigen, biedt tal van voordelen bij het opruimen van zwerfvuil en/of sluikstort: 

• Deze voertuigen hebben een grotere wendbaarheid in stadscentra en op fietspaden in tegenstelling tot grotere voertuigen.
• Het laadvermogen is een stuk groter (tot 300 kg) dan als de netheidsmedewerkers geen gebruik maken van deze mobiliteitsoplossingen.
• Het is een toegankelijke oplossing voor medewerkers zonder rijbewijs.
• Deze lichte voertuigen hebben meestal een milieuvriendelijk karakter en zijn over het algemeen ook geluidsarm.

Toepassing in de praktijk 

In gemeenten zoals o.a. Brugge, Essen, Mortsel, Schoten en Stabroek worden deze voertuigen structureel ingezet voor: 

• Het opruimen van zwerfvuil en kleine sluikstorten 
• Het ledigen van de straatvuilnisbakken 
• Maar ook voor andere taken gerelateerd aan de openbare netheid zoals onkruidbranden 

De frequentie van hoeveel keer ze het voertuig gebruiken, varieert van dagelijks tot enkele dagen per week, afhankelijk van gemeente tot gemeente. 

Effect op efficiëntie en netheid 

Door het inzetten van zo’n lichtere voertuigen gebeuren de werkzaamheden een stuk efficiënter:

• In Essen vergrootte zo het bereik van 70 km naar 110 km aan opgeruimde afstand per week 
• In Schoten bespaarden ze door de inzet van zo’n licht voertuig 25% tijd per week 
• De meldingen worden sneller opgevolgd door efficiëntiewinst (vaak binnen de dag) 
• Het personeel kan flexibel worden ingezet, gezien de voertuigen bruikbaar zijn zonder rijbewijs 

Hoewel het aantal meldingen van zwerfvuil niet altijd daalt (soms stijgt het door betere rapportering via apps of gemeenschapswachten), ervaren ze in de betrokken lokale besturen wel een netter straatbeeld. 

Kostprijs versus meerwaarde 

De aankoopprijs van deze voertuigen varieert tussen €12.000 en €19.000, wat op het eerste gezicht hoog lijkt. Toch blijkt uit de praktijk dat deze investering zich op termijn terugverdient, omwille van: 

• minder druk op collega’s met een rijbewijs. De taken worden herverdeeld, waardoor chauffeurs zich kunnen focussen op andere opdrachten. 
• de grotere actieradius: medewerkers kunnen meer terrein bestrijken in minder tijd. 
• de hogere productiviteit: door tijdswinst en snellere responstijden. 
• minder nood aan klassieke voertuigen. Wat ook onderhouds- en brandstofkosten reduceert. 

Ervaringen van medewerkers en burgers 

Voordelen

De medewerkers vinden zo'n voertuig comfortabel en leuk om mee te rijden. Het verhoogt ook de zichtbaarheid van de netheidswerken in het straatbeeld. Inwoners reageren positief op deze opvallende aanwezigheid. 

Nadelen

De blootstelling aan het weer wordt niet weggenomen. Het laadvolume is lager dan bij grotere voertuigen. Bij de ietwat meer gespecialiseerde voertuigen kan het onderhoud enkel via de producent van het voertuig.

Conclusie 

De inzet van lichte elektrische voertuigen zoals bakfietsen verhoogt de efficiëntie, flexibiliteit en zichtbaarheid van netheidsdiensten. Hoewel het effect op het aantal meldingen niet eenduidig is, verbetert de responstijd en ervaren netheid wel duidelijk. De initiële investering wordt op termijn gecompenseerd door operationele voordelen en betere inzet van personeel.