Om als lokaal bestuur een goed overzicht te bewaren over je werking met structurele zwerfvuilvrijwilligers in je stad of gemeente, is het interessant om een overeenkomst op te stellen tussen beide partijen. Deze overeenkomst bevat de afspraken waaraan zowel de vrijwilliger als het lokaal bestuur zich moet houden en kan - indien gewenst - een verzekeringsmodule bevatten.
Wanneer Mooimakers op pad gaan om zwerfvuil te ruimen, gebeurt dit in het overgrote deel van de gevallen vlot en zonder enig probleem. Echter, een ongeval of onvrijwillige schade valt nooit 100% uit te sluiten. Omdat we vrijwilligers maximaal willen ondersteunen, is het belangrijk hen goed te verzekeren. Om die reden is het cruciaal dat de vrijwilligers verzekerd zijn tegen mogelijke schade aan een derde partij (onder bepaalde voorwaarden*).
Mooimakers faciliteert en ondersteunt de vrijwilligerswerking van lokale besturen en lokale samenwerkingsverbanden. Vermits we zelf geen vrijwilligers aansturen, bieden we hen geen verzekering aan.
Moet ik als lokaal bestuur vrijwillige Mooimakers, zwerfvuilpeters en -meters in mijn stad of gemeente verzekeren?
Volgens de vrijwilligerswet zijn lokale besturen aansprakelijk voor de (onvrijwillige*) schade die een vrijwilliger aanricht bij een derde partij (burgerlijke aansprakelijkheid) in het kader van een actie die erkend werd door het lokaal bestuur. De precieze voorwaarden van deze verzekering hangen af van de verzekeringspolis waarop het lokaal bestuur heeft ingetekend.
- De meeste lokale besturen hebben reeds een polis voor vrijwilligers. Indien dit ook voor jouw lokaal bestuur het geval is, kan je deze polis laten uitbreiden naar vrijwillige Mooimakers.
- Daarnaast is het belangrijk om te kijken welke activiteiten van de vrijwilligers in de polis gedekt worden. Indien het opruimen van zwerfvuil niet onder deze activiteiten valt, is het belangrijk dit te laten toevoegen.
- Indien er jongeren jonger dan 18 jaar (maar ouder dan 16 jaar, zie verder) 'vrijwilligen', is het belangrijk dat de aansprakelijkheid van de ouder(s)/voogd mee opgenomen is in de polis (let op: dit is een extra clausule).
- Een lokaal bestuur is volgens de vrijwilligerswet niet verplicht om haar vrijwilligers te verzekeren tegen persoonlijke letsels. Indien een vrijwilliger een persoonlijk letsel oploopt, dient hij/zij beroep te doen op zijn/haar ziekte-/invaliditeitsverzekering. Vermits we onze vrijwilligers maximaal willen ondersteunen, dringen we toch aan een extra verzekering af te sluiten om ook dit risico maximaal te dekken.
Meer informatie over de vrijwilligerswet, vind je hier terug.
In welke gevallen is een Mooimakervrijwilliger verzekerd?
Om als lokaal bestuur duidelijkheid te scheppen wanneer een vrijwilliger al dan niet verzekerd is als Mooimaker, is het van groot belang om duidelijk over de voorwaarden te communiceren (bv. via de eigen mediakanalen). Vaak start de verzekering pas wanneer de samenwerking geofficialiseerd wordt door het (door beide partijen) ondertekenen van een zogenaamde vrijwilligersovereenkomst. Ter inspiratie vind je hier een vrijwilligersovereenkomst terug van intercommunale MIWA, de stad Vilvoorde en een geanonimiseerde overeenkomst terug. Deze laatste kan als basis fungeren voor het opstellen van een eigen overeenkomst:
Wanneer iemand zich uit eigen beweging als Mooimaker registreert op de actiekaart van mooimakers.be, is die persoon niet automatisch verzekerd door zijn/haar gemeente of stad. Als lokaal bestuur kan je hen wel contacteren om dergelijke verzekering af te sluiten, dat kan onder andere d.m.v. deze mailtemplate.
Wat is de procedure bij deelname aan éénmalige opruimacties?
Tijdens een opruimactie in het kader van de Lenteschoonmaak of World Cleanup Day nemen er ook burgers deel die anders nooit zwerfvuil opruimen. Wil je zorgen dat zij ook verzekerd aan de slag kunnen, pols dan bij jouw verzekeraar of ze een tijdelijke (1 dag) uitbreiding kunnen aanbieden van de bestaande verzekering voor vrijwilligers. Maak dan een inschatting van het aantal mensen dat verzekerd moet worden gedurende 24 uur zodat de verzekeraar een aparte samenwerkingsovereenkomst kan maken.
Kan ik als organisatie/lokaal bestuur een minderjarige Mooimaker verzekeren?
Minderjarige Mooimakers kunnen we in twee categorieën opdelen:
- Jonger dan 18, ouder dan 16 jaar: in dit geval mag de minderjarige vrijwilligen, maar is het belangrijk dat er een clausule in de polis wordt opgenomen die de de burgerlijke aansprakelijkheid van de ouders/voogd van het minderjarige kind verzekeren.
- Jonger dan 16 jaar: minderjarigen die 16 jaar zijn, 15 jaar zijn in het jaar dat ze 16 worden, of net 15 jaar zijn maar de twee eerste jaren van het secundair onderwijs reeds hebben voltooid, mogen vrijwilligen. Alle andere minderjarigen vallen onder de wet van de kinderarbeid en kunnen dus niet vrijwilligen. Indien een persoon jonger dan 16 jaar (of een 15-jarige die de eerste twee jaar secundair nog niet voltooide) wenst te vrijwilligen, dient men hiervoor begeleid te worden door de ouder(s)/voogd(en). Een uitzondering op de wet van de kinderarbeid wordt toegestaan wanneer het vrijwilligerswerk in het kader van de opvoeding of vorming van het kind valt. Concreet wil dit zeggen dat minderjarige Mooimaker-vrijwilligers die deelnemen aan een zwerfvuilactie georganiseerd door hun school, sportclub of vereniging, wel verzekerd kunnen worden door de desbetreffende organisatie.
Zorg er in bovenstaande gevallen voor dat de aansprakelijkheid van ouders voor vrijwilligers onder de 18 jaar mee opgenomen wordt in de polis (eventueel als extra clausule). In geval van schade berokkend aan een derde partij door de minderjarige, dient men de familiale verzekering aan te spreken, tenzij de vrijwilliger in opdracht van een organisatie het vrijwilligerswerk uitvoert (bv. een opruimactie georganiseerd door een school). In geval van persoonlijk letsel, de eigen ziekte-/invaliditeitsverzekering.
*: meer info over die voorwaarden vind je terug via deze link.
Bovenstaand artikel is volledig gebaseerd op informatie die Mooimakers via vzw Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk verkregen heeft. Bij vragen kan ivm de vrijwilligersverzekering kan je steeds terecht op hun websites: vlaanderenvrijwilligt.be en vrijwilligerswerk.be.