Tussen 2018 en 2020 voerden Mooimakers en het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) een onderzoek naar het effect van maatregelen tegen zwerfvuil en sluikstort op carpoolparkings. Het onderzoek werd uitgevoerd door het studiebureau OWS en Slatter.

Doelstelling 

Het onderzoek wilde nagaan of het plaatsen van infoborden en het weghalen van vuilnisbakken een effect had op de hoeveel sluikstort- en zwerfvuilafval. Op basis van nul- en effectmetingen kon de impact gewogen worden voor en na de maatregelen.

Maatregelen & locaties 

Voor het onderzoek werden de volgende maatregelen ingezet op carpoolparkings van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) en hun impact geanalyseerd:  

1. Het plaatsen van een waarschuwingsbord tegen sluikstorten;  
2. Bij gelijke toestand of verslechtering van de situatie: het weghalen van de vuilnisbakken en het plaatsen van een nieuw infobord met de reden.  

Het onderzoek vond plaats op de carpoolparkings van Affligem, Hoegaarden, Paal-Beringen en Waasmunster. 

Verloop van het onderzoek 

In eerste instantie werd boven alle vuilnisbakken op iedere carpoolparking een waarschuwingsbord met de tekst “DIT IS EEN VUILNISBAK, GEEN HUISVUILBAK” geplaatst:  

^{Waarschuwingsbord geplaatst boven iedere vuilnisbak bij aanvang van de tweede fase van de studie.} 

^{Waarschuwingsbord geplaatst boven iedere vuilnisbak bij aanvang van de tweede fase van de studie.} 

 

In tweede instantie werden, met uitzondering van de carpoolparking in Waasmunster, alle vuilnisbakken weggehaald en werd een infobord met de tekst “WEGENS MISBRUIK WEGGEHAALD” geplaatst aan iedere (lege) vuilnisbakbeugel:  

^{Infobord geplaatst aan iedere vuilnisbakbeugel na weghalen vuilnisbak bij aanvang van de derde fase van de studie.} 

^{Infobord geplaatst aan iedere vuilnisbakbeugel op de carpoolparkings te Affligem, Hoegaarden en Paal-Beringen na weghalen van de vuilnisbak bij aanvang van de derde fase.} 

Op de carpoolparking in Waasmunster werden enkel de waarschuwingsborden weggehaald, maar zijn de vuilnisbakken blijven staan, om een variant van de maatregel te testen. 

Metingen  

Op iedere carpoolparking werden drie nulmetingen uitgevoerd, drie effectmetingen na het plaatsen van de waarschuwingsborden en drie effectmetingen na het weghalen van de vuilnisbakken en/of het waarschuwingsbord.  

1. De nulmetingen werden uitgevoerd in de periode januari-maart 2018 om referentiegegevens te verzamelen rond de hoeveelheden (zwerfvuil, sluikstort, correct gedeponeerd afval in en rond de vuilnisbak) 
2. de eerste effectmetingen vonden plaats in de periode april-september 2019 na de plaatsing van het waarschuwingsbord 
3. de tweede effectmetingen werden uitgevoerd in de periode november 2019 – januari 2020 na het weghalen van de vuilnisbakken en het plaatsen van een infobord. Op de parking van Waasmunster maten we de variant. 

Tijdens de eerste nulmeting werd voor iedere vuilnisbak afzonderlijk een perimeter met straal van maximum 2 meter rond de vuilnisbak vastgelegd. Deze oppervlakte werd nadien aangehouden tijdens alle daaropvolgende nul- en effectmetingen. Op de carpoolparkings werden volgende afvalfracties geregistreerd:  

Rond de vuilnisbak: 

• Aantal stuks sigarettenpeuken 
• Aantal stuks “verse” kauwgom 
• Ander zwerfvuil (gewicht; kg)  
• Sluikstortafval (gewicht; kg) 

In de vuilnisbak:  

• Correct gedeponeerd truckersafval 
• Correct gedeponeerd afval 
• Sluikstortafval  

Resultaten  

Uit de resultaten blijkt de hoeveelheid zwerfvuil dat werd teruggevonden rond de vuilnisbakken op de verschillende carpoolparkings zeer beperkt is (metingen gebeurden enkel in een straal van maximum 2 meter rond de vuilnisbak). Hierdoor is het niet mogelijk om een eventueel positief of negatief effect waar te nemen.  

Desondanks een (zeer) grote variantie in de gemeten hoeveelheid sluikstort, laten de resultaten wel toe om een trend waar te nemen: 

• Het verwijderen van de vuilnisbakken, gecombineerd met het plaatsen van een infobord, veroorzaakt een daling van de totale hoeveelheid sluikstortafval.  

^{Figuur: De totale hoeveelheid sluikstortafval, geregistreerd op iedere carpoolparking tijdens de nulmetingen (T0), eerste effectmetingen (T1) en tweede effectmetingen (T2). De rode lijn is een trendlijn op basis van de mediaan.}

^{Figuur. De totale hoeveelheid sluikstortafval op carpoolparkings waar de vuilnisbakken werden weggenomen versus de carpoolparking waar de vuilnisbakken niet werden weggenomen (Waasmunster). De rode lijn is een trendlijn op basis van de mediaan.}

• Het behoud van de vuilnisbakken, in combinatie met het weghalen van het waarschuwingsbord en het plaatsen van een infobord, veroorzaakt dan weer mogelijks een stijging van de totale hoeveelheid sluikstortafval. Het betreft hier echter geen sterk onderbouwde conclusie aangezien deze maatregelen slechts op één enkele carpoolparking (Waasmunster) werden geïmplementeerd.  

Conclusie 

Algemeen besluiten we dat het weghalen van vuilnisbakken op carpoolparkings resulteert in een daling van de totale hoeveelheid sluikstortafval (dat binnen een perimeter met straal van maximum 2 meter rond de vuilnisbak ligt).  

Tot slot kunnen we zeggen dat het plaatsen van een infobord resulteert in een stijging van het correct gedeponeerd afval in de vuilnisbak, hetgeen doet vermoeden dat het infobord gebruikers aanzet tot het juiste gebruik van de vuilnisbak.