Door een weldoordachte inrichting van het openbare domein aan de hand van goed geplaatste en efficiënt beheerde vuilnisbakken faciliteren we het gewenste gedrag, met name het weggooien van afval in de vuilnisbak. Een van de speerpunten daarbij is het vuilnisbakkenplan.
Een vuilnisbakkenplan
Een vuilnisbakkenplan bestaat uit volgende drie grote onderdelen:
- De juiste vuilnisbak: in dit artikel lees je meer over de kenmerken van een goede vuilnisbak
- Op de juiste plaats: in dit artikel lees je meer over de locaties waar je best wel of niet een vuilnisbak plaatst
- De opvolging: in dit artikel lees je meer over hoe je je openbare straatvuilnisbakken kan opvolgen en bijsturen
In dit artikel gaan we dieper in op de opvolging van de vuilnisbakken
Volg vuilnisbakken op
De opvolging van de vuilnisbakken en het gebruik ervan is cruciaal:
- Waar staan de vuilnisbakken?
- Zijn ze in goede staat?
- Worden ze gebruikt voor sluikstorten?
Die informatie breng je in kaart in een inventaris. Spreek af wie de informatie op papier of digitaal verzamelt en duid een eindverantwoordelijke aan. Zorg dat alle medewerkers die bij het vuilnisbakkenbeleid betrokken zijn de inventaris eenvoudig kunnen consulteren.
Inventariseer alle vuilnisbakken
Noteer voor alle vuilnisbakken onderstaande gegevens.
- ID: geef alle vuilnisbakken een code of nummer
- Locatie: waar staan de vuilnisbakken
- Type locatie: winkelstraat, school, snoeproute, bushok, station, speeltuin …
- Type vuilnisbak
- Capaciteit in liter
- Diameter inwerpopening
- Materiaal vuilnisbak: kunststof, hout, metaal …
- Kleur
- Ledigingsfrequentie
- Ondergrond
- Zichtbaarheid
- Bereikbaarheid
- Plaatsing op de looplijn?
Monitor vulling en staat
Breng de vullingsgraad van alle vuilnisbakken in kaart. Doe dat op verschillende periodes in het jaar en zeker tijdens de vakantie.
- Vullingsgraad: leeg – halfvol – vol – overvol
- Staat: netheid, graffiti, stickers
- Misbruik: wordt de vuilnisbak gebruikt om te sluikstorten? Belandt dat afval in of naast de bak?
Evalueer en stuur bij
Bespreek de resultaten van de inventarisatie en monitoring en toets ze aan de plaatsingscriteria voor vuilnisbakken. Beslis welke vuilnisbakken frequenter geledigd moeten worden en welke je kan verplaatsen of verwijderen.
Dat plan van aanpak giet je in een vuilnisbakkenplan:
- Lege vuilnisbakken: welke vuilnisbakjes zijn (bijna) altijd leeg? Tenzij er een heel goede reden is om ze te behouden, kunnen deze verwijderd worden.
- Overvolle vuilnisbakken: welke vuilnisbakken zijn vaak overvol? Verhoog de ledigingsfrequentie of de capaciteit met een grotere of extra vuilnisbak.
- Slechte locatie: beantwoordt de plaats van een vuilnisbak niet aan de plaatsingscriteria? Verplaats hem dan.
- Veel zwerfvuil: ligt er op sommige plekken veel zwerfvuil? Overweeg dan extra volume, best door een groter type te zetten.
- Sluikstorten: worden sommige vuilnisbakken gebruikt door sluikstorters? Plaats daar dan een waarschuwing dat de bak zal worden weggehaald als het probleem zich blijft voordoen. Blijft de vuilnisbak huisvuil aantrekken? Verwijder ze dan en zet een boodschap op de plaats van de verwijderde bakken. Hier vindt u een voorbeeld van zo’n boodschap.
- Evenementen: plaats tijdens evenementen tijdelijke vuilnisbakken en haal ze achteraf meteen weg.
Mijn Mooie Straat – Vuilnisbakkenmodule
Mooimakers ontwikkelde de gratis digitale webapplicatie Mijn Mooie Straat om vuilnisbakken en andere afvalrecipiënten systematisch te monitoren. Via die module kan je het vuilnisbakkenbeleid binnen jouw lokaal bestuur verder professionaliseren. Een vuilnisbakkenplan kent minimaal volgende procescyclus:
- opmaak vuilnisbakkeninventaris;
- monitoring (meting van de vullingsgraad, staat van de vuilnisbak, misbruik, en netheid rond de vuilnisbak);
- rapportage, analyse en bijsturing.
Praktijkcases
In Kruibeke maakte ze voor de opvolging van hun vuilnisbakken gebruik van de vuilnisbakkenmodule in Mijn Mooie Straat.
De opvolging van de vuilnisbakken is cruciaal: waar staan de vuilnisbakken? Zijn ze in goede staat? Worden ze gebruikt voor sluikstorten? Die informatie breng je in kaart in een inventaris. Spreek af wie de informatie op papier of digitaal verzamelt en duid een eindverantwoordelijke aan. Zorg dat alle medewerkers die bij het vuilnisbakkenbeleid betrokken zijn de inventaris eenvoudig kunnen consulteren.
Inventariseer alle vuilnisbakken
Noteer voor alle vuilnisbakken onderstaande gegevens.
- ID: geef alle vuilnisbakken een code of nummer
- Locatie: waar staan de vuilnisbakken
- Type locatie: winkelstraat, school, snoeproute, bushok, station, speeltuin …
- Type vuilnisbak
- Capaciteit in liter
- Diameter inwerpopening
- Materiaal vuilnisbak: kunststof, hout, metaal …
- Kleur
- Ledigingsfrequentie
- Ondergrond
- Zichtbaarheid
- Bereikbaarheid
- Plaatsing op de looplijn?
Monitor vulling en staat
Breng de vullingsgraad en staat van alle vuilnisbakken in kaart. Zo'n monitoring gebeurt tijdens minimaal 8 meetperioden en dit gespreid over de 4 seizoenen (dit wil zeggen 2 meetperioden per seizoen). Voorzie minstens 1 meetperiode in een vakantieperiode en 1 in een schoolperiode.
Een meetperiode, uitgedrukt in weken, omvat een monitoring van alle openbare straatvuilnisbakken en dit volgens hun normale ledigingsfrequentie. Tijdens die periode wordt van elke vuilnisbak bij elke lediging minimaal de vullingsgraad en het misbruik geregistreerd. Het aantal registraties en het aantal weken is dus afhankelijk van de ledigingsfrequentie.
Bijv. 1 registratie per meetweek voor een vuilnisbak die 1 keer per week geledigd wordt. 7 registraties per meetweek voor een vuilnisbak met een dagelijkse lediging. De metingen worden rechtstreeks geregistreerd in Mijn Mooie Straat. 1 jaar na de startdatum van het project moeten voor minimum 4 meetweken (2 seizoenen) meetgegevens beschikbaar zijn in Mijn Mooie Straat. Dit is de helft van het minimum aantal meetweken voorzien in dit project.
Uitzondering: voor steden en gemeenten met een groot aantal vuilnisbakken in combinatie met een groot aantal ledigingen, kan – in overleg met Mooimakers – gestart worden met monitoring in een afgebakende zone van de gemeente.
De vullingsgraad en staat kunnen als volgt beschreven worden:
- Vullingsgraad: leeg – halfvol – vol – overvol
- Staat: netheid, graffiti, stickers
- Misbruik: wordt de vuilnisbak gebruikt om te sluikstorten? Belandt dat afval in of naast de bak?
Evalueer en stuur bij
Bespreek de resultaten van de inventarisatie en monitoring en toets ze aan de plaatsingscriteria voor vuilnisbakken. Beslis welke vuilnisbakken frequenter geledigd moeten worden en welke je kan verplaatsen of verwijderen.
Dat plan van aanpak giet je in een vuilnisbakkenplan:
- Lege vuilnisbakken: welke vuilnisbakjes zijn (bijna) altijd leeg? Tenzij er een heel goede reden is om ze te behouden, kunnen deze verwijderd worden.
- Overvolle vuilnisbakken: welke vuilnisbakken zijn vaak overvol? Verhoog de ledigingsfrequentie of de capaciteit met een grotere of extra vuilnisbak.
- Slechte locatie: beantwoordt de plaats van een vuilnisbak niet aan de plaatsingscriteria? Verplaats hem dan.
- Veel zwerfvuil: ligt er op sommige plekken veel zwerfvuil? Overweeg dan Extra volume, best door een groter type te zetten.
- Sluikstorten: worden sommige vuilbakken gebruikt door sluikstorters? Plaats daar dan een waarschuwing dat de bak zal worden weggehaald als het probleem zich blijft voordoen. Blijft de vuilnisbak huisvuil aantrekken? Verwijder ze dan en zet een boodschap op de plaats van de verwijderde bakken. Hier vindt u een voorbeeld van zo’n boodschap.
- Evenementen: plaats tijdens evenementen tijdelijke vuilnisbakken en haal ze achteraf meteen weg.
Communiceer
Communiceer altijd als een vuilnisbak wordt weggehaald, bijgeplaatst of van plaats verandert.
- Gaat het om het verwijderen van vuilnisbakjes met sluikstorten van huishoudelijk afval? Plaats dan een tijdelijk infobord op de locatie van de vuilnisbak of stuur een brief naar de omwonenden van de vuilnisbak.
- Zijn er veranderingen aan de vuilnisbakken van de hele gemeente? Dan is het gemeentelijk infoblad en/of -digitale nieuwsbrief het aangewezen communicatiekanaal.
- Breng ook de infolijn op de hoogte, net als de betrokken straatvegers en gemeenschapswachten.
De gemeente Berlare communiceerde over haar vuilnisbakkenplan via onderstaande infografiek in het gemeentemagazine.
