Opzet 

Deze module bevat maatregelen tegen zwerfvuil en sluikstorten op parkings.  Hierbij wordt steeds vertrokken van een integraal beleid dat stoelt op zes pijlers:    

1. infrastructuur 
2. omgeving 
3. sensibilisering en communicatie 
4. Participatie   
5. handhaving 
6. preventie 

Daarnaast beschrijft de module ook de impact van de opgenomen maatregelen en verwijst ze naar goede praktijkvoorbeelden. Deze module gaat over parkings aan handelszaken of andere parkings.

Monitoring van parkings is het sluitstuk. Dit doen we om de netheid op de parking te kunnen (bij)sturen. 

In dit artikel staan we stil bij de pijler preventie. 

Inzetten op preventie doe je door ervoor te zorgen dat afval minder zwerfvuilgevoelig wordt (bijv. de aanhechting van het dopje aan kleine petflessen) en door de instroom van eenmalige wegwerpverpakkingen en andere afvalstoffen te verminderen. Zo komen er minder zwerfvuilgevoelige producten op de markt. Het gaat om het vermijden en verminderen van (éénmalige) verpakkingen in de openbare ruimte en de instroom van andere afvalstoffen die gevoelig zijn om in het zwerfvuil terecht te komen. Bij deze aanpak hoort o.a. het invoeren van bepaalde gebruiksverboden zoals. de reglementering van herbruikbaar cateringmateriaal op evenementen.   

Richtlijnen preventie 

Verminderen van verpakkingsmateriaal

Zwerfvuil bestaat voor een groot deel uit verpakkingsmaterialen zoals blikjes, petflessen, chipszakjes, take-away verpakkingen ... Geen of minder verpakkingen in de materialenomloop brengen, is daarom een goede manier om zwerfvuil te voorkomen. De omslag naar een verpakkingsvrije samenleving vraagt een brede inspanning en mentaliteitswijziging. Lokale initiatieven hierrond en rond herbruikbare materialen kunnen deze omslag in gang zetten. 

Wat kan je doen?  

• Informeer burgers over de mogelijkheden om verpakkingsvrij(er) te leven. Zijn er bijvoorbeeld verpakkingsvrije winkels in de buurt?  

• Geef tips over verpakkingsvrij leven via je gemeentelijke communicatiekanalen. Denk o.a. aan: het hergebruik van glazen flessen/bokalen of plastic potjes/flesjes, het gebruik van kraantjeswater, het gebruik van herbruikbare verpakkingen voor on-the-go eten en drinken (koffiebeker, waterfles …), een herbruikbare winkeltas, ...

• Bekijk met handelaars in de buurt van de parking hoe ze verpakkingsmateriaal van take-away maaltijdenkunnen beperken door extra’s niet standaard mee te geven (denk aan zakjes, kastickets, servetten, plastic eetgerei, sausjes …). Stel hiervoor eventueel een charter op en volg de naleving hiervan op. 

• Stimuleer bij horeca en handelszaken klanten om hun eigen bokalen, doosjes, koffiebeker, winkeltas ... mee te brengen.  

• Stimuleer handelaars om in te zetten op herbruikbaar catering materiaal. Bekijk hoe ze preventief te werk gingen in Roeselare en Gent. Communiceer hierover of stimuleer marketingacties (korting). 

• Stimuleer horecazaken om voedsel dat klanten ter plekke consumeren, niet te serveren in wegwerpmaterialen. 

Behalve snoeien in verpakkingsmateriaal, is het ook zinvol om te consuminderen. Ook hier geldt: hoe minder materiaal je in omloop brengt, hoe minder materiaal achteraf bij het afval terechtkomt. 

• Maak burgers bewust van wat ze consumeren en hoeveel. Is elke aankoop nodig? 

• Stimuleer circulaire economie. Wijs de weg naar tweedehands winkels. Stimuleer handelaars en ondernemers om een circulair systeem of herstelsysteem op te zetten. Iemand kan nog blij zijn met een vintage handtas of tweedehands outfit. 

De Britse antizwerfvuil-organisatie Keep Britain Tidy voert hier campagne over onder de naam By nothing new month.

Vermindering afvalstoffen door papierloos parkeren

Als er betaalparkings zijn, kan je opteren te gaan voor een volledig digitaal parkeersysteem zonder uitgave van een papieren ticket of om de standaardoptie met papieren ticket aan te passen.

Gedurende het coachingtraject heeft de stad Genk gedurende 8 maanden geteld over hoeveel papieren tickets het ging op twee centrale locaties:

• Stalenstraat: 146.205
• Vennestraat: 75.523

Deze papieren ticketjes brachten een vervuiling met zich mee. De papiertjes hoopten zich op in de automaat en gingen geregeld vliegen. Door een simpele aanpassing, namelijk het instellen van de digitale registratie zonder papieren ticket als standaardoptie, werd de overvloed aan tickets aangepakt. De optie ‘zonder ticket’ werd dus de keuze van de minste weerstand. Het was nog altijd mogelijk om een ticket te nemen, maar hiervoor moest je voortaan extra moeite doen. Het werd niet meer automatisch afgedrukt. De digitale registratie werd dus de logische keuze.

Sinds de digitale parkeerregistratie als standaardoptie werd geprogrammeerd, zagen ze in Genk een dalende trend in het zwerfvuil. De vier metingen gaven duidelijk aan dat er een pak minder zwerfvuil werd vastgesteld. Voor de ingreep registreerden ze gemiddeld 263 eenheden zwerfvuil, na de ingreep noteerden ze gemiddeld 72 eenheden. Een daling van maar liefst 73%. Uit deze cijfers kunnen we afleiden dat het aanpassen van de standaardoptie een grote impact had op het zwerfvuil in de Stalenstraat.