In 2009 deed OVAM onderzoek naar de psychologische, sociologische en andere factoren die zwerfvuilgedrag sturen en verklaren in Vlaanderen en maakte hier een diagnose voor op.

Zwerfvuilgedrag blijkt te ontstaan door een onduidelijke en tegenstrijdige norm en het najagen van eigenbelang.

Verder blijkt onder meer dat perifere factoren (context, plaats, moment, activiteit) een sterkere verklarende waarde voor zwerfvuilgedrag hebben dan intrinsieke eigenschappen van mensen (attitude, waarden, persoonlijkheidskenmerken en aspiraties). Op basis van de bevindingen worden aanbevelingen gedaan voor handhaving, infrastructuur, sensibilisering, de omgeving en participatie in Vlaanderen. Het volledige onderzoeksdocument kan je hier onder downloaden.