Week van de Handhaving

Tijdens de Week van de Handhaving vragen we extra aandacht voor sluikstort en zwerfvuil door:

  • Overtreders aan te spreken en alternatieven voor te stellen (sociale controle opvoeren)
  • Overtreders te beboeten
  • Positieve acties van burgers te waarderen

We benaderen handhaving dus in de ruime zin van het woord. We richten ons niet enkel op boetes, maar ook op het gepast aanspreken van overtreders en het aanzwengelen van de sociale controle. We willen dat burgers ervaren dat ze niet zomaar afval kunnen achterlaten op het openbaar domein door eigenaarschap, aanspreken op foutief gedrag, zichtbaar opruimen... Zo willen we de slagkracht van de gemeenschappelijke inspanningen maximaliseren. 

De Week van de Handhaving vindt plaats van 6 t.e.m. 12 oktober 2025. Hieronder lees je er alles over in het stappenplan.

Toch graag nog wat meer uitleg of je zit met wat vragen, schrijf je dan in voor het startmoment op 3 juni om 10 uur.

Praktijkvoorbeelden

Benieuwd naar hoe andere steden en gemeenten de Week van de Handhaving hebben aangepakt? Neem dan hier een kijkje. 

Meer info

Week van de Handhaving

Alles wat je moet weten

  • Waarom en voor wie?

    Tijdens de Week van de Handhaving wil Mooimakers vervuilers laten weten dat zwerfvuil en sluikstort achterlaten niet kan. Dat er heel wat vormen van controle zijn, dat er pakkans is en dat er boetes tegenover overtredingen staan. Door de gezamenlijke inspanningen met haar partners wil Mooimakers zichtbaar de pakkans verhogen.  

    Handhaving is het sluitstuk van een integraal zwerfvuilbeleid. Tijdens de Week van de Handhaving leggen we hier extra de nadruk op. 

    Alle handhavers kunnen deelnemen: politie, GAS-vaststellers, lokale of gewestelijke toezichthouders, bijzondere veldwachters, inspecteurs van de Lijn… Zelfs als je geen handhavende bevoegdheid hebt, kan je mensen actief aanspreken om hun gedrag bij te sturen.  

  • Hoe kan ik deelnemen?

    Plan een handhavingsactie​!

    • Groot of klein​. Voor inspiratie over welke soort acties verwijzen we je graag door naar enkele praktijkvoorbeelden in de kenniswijzer. 
    • Binnen je eigen organisatie​. De milieudienst kan de handen in elkaar slaan met de communicatiedienst, technische dienst of de collega’s met handhavende bevoegdheid. 
    • Samenwerking met partners. Sla de handen in elkaar met je afvalintercommunale of politiezone. Laat je structurele zwerfvuilvrijwilligers ook een bijdrage leveren. 
  • Wanneer kan ik deelnemen?

    De Week van de Handhaving loopt van van 6 t.e.m. 12 oktober 2025, maar de acties kunnen tijdens de volledige maand oktober plaatsvinden. 

  • Welke acties kan ik doen?

    Je bepaalt zelf waar en wanneer je je medewerkers inzet. Als lokaal bestuur sta je dicht bij de inwoners en ben je goed geplaatst om te bepalen waar de inzet van mensen en middelen het meeste nut heeft of welke probleemlocaties je best extra aandacht geeft.  

    Tijdens de Week van de Handhaving kan je verschillende acties ondernemen om je inwoners duidelijk te maken dat zwerfvuil en sluikstort creëren niet kan.

    Mogelijke acties:

    • Controle correct aanbieden huisvuil​: Wordt het afval op het juiste moment in het juiste recipiënt aangeboden? 
    • Extra controles al dan niet in uniform: Vaststellers in uniform zoals gemeenschapswachten zorgen voor een afschrikeffect omdat ze heel zichtbaar zijn in het straatbeeld.​ Anonieme vaststellers zonder uniform kunnen succesvoller overtreders op heterdaad  betrappen. 
    • Inzet sluikstortcamera​: Zet je sluikstortcamera in op de gekende probleemlocaties. 
    • Zachte handhaving​: Spreek mensen aan op hun gedrag. Terreinmedewerkers die geen handhavende bevoegdheid hebben, kunnen zo hun steentje bijdragen aan het verhogen van de sociale controle. 
    • Sluikstorten doorzoeken voor  identificatie​: Doorzoek het sluikstort dat je vindt om identificatiegegevens van de dader op te sporen. 
  • Waar kan ik handhaven?

    Belangrijk is dat je aanwezig bent op de probleemlocaties op je grondgebied. Deze kunnen verschillen voor zwerfvuil en sluikstort. Kies je probleemlocatie op basis van welke problematiek je wenst aan te pakken. Hier alvast enkele mogelijkheden: 

    • Afvalverzamelpunt​ 
    • Stopplaats openbaar vervoer​ 
    • Schoolomgeving​ 
    • Parking​ 
    • Centrumstraten​ 
    • Landelijke wegen​ 
    • Wegen op industrieterreinen​ 
    • Winkelwandelstraten​ 
    • Woonwijken​ 
    • Sport- en recreatieterreinen​ 
  • Communiceer over je actie!

    Breng je inwoners op de hoogte 

    De handhaving op zwerfvuil gebeurt het best in combinatie met de nodige communicatie zodat inwoners op de hoogte zijn van de aanwezigheid van de handhavers. Wanneer het publiek op de hoogte is over deze acties, maakt dit dat het optreden van de handhavers een stuk vlotter en efficiënter. Er zijn minder verbaasde overtreders, en er is minder kans op agressie bij het aanspreken van de mensen.  

    Zet ook in op sensibilisering 

    Handhaving is het sluitstuk van een integrale aanpak tegen zwerfvuil. Alvorens hierop in te zetten, is het belangrijk om o.a. gericht te communiceren en sensibiliseren rond de zwerfvuilproblematiek. Onderzoek uitgevoerd door Mooimakers wijst uit dat een goede communicatie- en sensibiliseringcampagne in combinatie met handhaving een positief effect heeft op de hoeveelheid zwerfvuil in jouw stad/gemeente!  

    Tijdens de Week van de Handhaving zet Mooimakers ook in op sensibilisering via een grootschalige communicatiecampagne. 

    Breng de pers op de hoogte 

    Om de zichtbaarheid van je handhavingsacties nog te vergroten, de zwerfvuilproblematiek op de agenda te zetten en je inwoners te informeren over je inspanningen, kan een persaanpak soelaas bieden.  

  • Waar kan ik mijn actie(s) registreren?

    In 2025 vragen we een minimale registratie als je als stad, gemeente, afvalintercommunale, politiezone of Vlaamse partner een handhavingsactie plant in de periode van de Week van de Handhaving.  

    Je actie registreren bij Mooimakers kan vanaf 4 juni, na het startmoment.