Wie achteloos een peuk weggooit omdat er geen peukenrecipiënt in de buurt is, denkt misschien dat hij weinig kwaad doet met zijn kleine daad. Helaas spreken de cijfers dat tegen: volgens de WHO zou niet minder dan 2 van de 3 opgerookte peuken in onze omgeving terechtkomen en zij brengen flink wat schade toe aan het milieu. Hier geven we alvast wat meer informatie mee over die schadelijkheid (in dit artikel wordt niet stilgestaan bij de schadelijkheid van roken op de gezondheid).

Sigarettenpeuken vormen bijna de helft van al het zwerfvuil

Uit een onderzoek van OVAM (2022) bestaat 41% van het aantal ingezamelde stuks zwerfvuil uit sigarettenpeuken. In gewicht spreken we natuurlijk over minder dan de helft, maar zelfs dan blijft de impact groter dan je je kan voorstellen. Met 3,4 g filtergewicht per pakje sigaretten, spreken we over naar schatting 845.000 ton peuken dat jaarlijks wereldwijd in de wijde natuur terechtkomt. Een lastige bijkomstigheid: dit kleine type zwerfvuil glipt vaak door de mazen van het net en blijft voor meer dan 60% liggen, ook na een intensieve opruimactie of veegronde. 

15 jaar afbraaktijd en zelfs dan nog schadelijk

Sigarettenfilters zijn allesbehalve biologisch afbreekbaar. Ze bestaan uit acrylacetaat, een kunststof die erg traag afbreekt. Pas na 10 tot 15 jaar schiet er schijnbaar niks meer van over, maar niks is minder waar. Want het plastic is niet echt ‘vergaan’, het is afgebroken tot microplastics. Je kan het dus niet meer zien, maar het richt nog steeds schade aan. Deze microplastics, minuscule fragmenten, worden in de wereldzeeën aangetroffen, onder meer op de bodem van de Marianagoot, de diepste geul ter wereld – waardoor deze de op één na grootste bron van plasticverontreiniging ter wereld, aldus de WHO.

Microplastics en zelfs peuken in dierenmagen

Micro- en nanoplastics zweven als minuscule deeltjes rond in het water, waardoor ze in de magen van vissen en andere waterorganismen terechtkomen. Soms duurt het zelfs niet zo lang alvorens de schadelijke stoffen uit sigaretten in dierenmagen terecht komen. Er zijn ook dieren die peuken integraal opeten. Vooral in de magen van vissen en vogels worden peuken aangetroffen.

De allerkleinste plastic deeltjes kunnen gaan zwerven in het lichaam van deze dieren en zo andere organen bereiken. Wanneer we bijvoorbeeld vis eten, bestaat dus de kans dat wij ook kleine plastic-deeltjes binnen krijgen.  

Sigarettenpeuken in nesten

In stedelijke omgevingen duiken regelmatig sigarettenpeuken op in vogelnestjes. Waarom stadsvogels die keuze maken, weten we niet precies. Ecologen vermoeden dat ze op zoek gaan naar sterk geurend plantenmateriaal dat insecten afweert. Nicotine is immers een bekend insecticide. Helaas zijn de vogels zich niet bewust van alle schadelijke neveneffecten. 

Schadelijke stoffen blijven achter in filter

Een sigarettenfilter is ontworpen om (een deel van) de schadelijke stoffen in rookwaren uit de longen van de roker te houden. Dat wil dus zeggen dat al die chemicaliën (ongeveer 7.000 chemische verbindingen) zich opstapelen ín de filter. We hebben het dan niet alleen over nicotine, maar ook over andere schadelijke stoffen, … Een groot deel van de peuken komt terecht in het water, waar die schadelijke stoffen oplossen.  Elk van de 4.500 miljard sigarettenpeuken die jaarlijks in het milieu terechtkomen, kan tot 100 liter water vervuilen, volgens de World Health Organisation (WHO).

Planten groeien minder snel

Ook planten ondervinden last van de schadelijke chemicaliën in sigaretten. Onderzoek van Onze Natuur wijst uit dat witte klaver tot 30% trager groeit en minder groot wordt wanneer de grond aan zijn voeten vervuild is met peuken. Moeilijk te geloven? Check dan deze timelapse. 

Zakasbakje als vaste wandelpartner

Wil je je steentje bijdragen aan een schonere natuur, maar lukt het je (nog) niet om te stoppen met roken? Neem dan standaard een zakasbakje mee wanneer je de deur uitgaat. Zo kom je nooit meer in de verleiding om je peuk te dumpen wanneer er geen asbak in de buurt is. Uit een rondvraag is gebleken dat 83% van de rokers het zakasbakje als een goede oplossing ziet. 

Wil je als handelaar zakasbakjes aanbieden aan je klanten, bekijk dan even de informatie over het proefproject van Mooimakers en het onderzoek dat hier rond gebeurde.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Onze Natuur.