Handhaven op zwerfvuil en sluikstort kan je op verschillende manieren doen. Bekrachtigen of repressief optreden, boetes uitschrijven of belonen. Zelfs aanspreken is een vorm van handhaven. Het zijn verschillende manieren om het handhavingsaspect op zwerfvuil en sluikstort concreet te maken. Hier enkele concrete acties:
Drie stappen tegen “foute vuilniszakken” in Diest
Foute vuilniszakken zijn vuilniszakken die in de correcte zak aangeboden worden, maar op fout tijdstip of een foute dag waardoor hij blijft staan. In Diest ondernamen ze volgende drie stappen:
- Dag 1: rondgang door de technische dienst, meteen na de inzameling. Waar een vuilzak buiten staat wordt een flyer in de brievenbus gestoken + een sticker op de zak. Dit wordt ook vastgelegd op foto.
- Dag 2: ronde van de preventiedienst en de politie. Indien de zak nog buiten staat, maakt de politie een PV op.
- Bij de volgende inzameldag herhalen ze deze werkwijze.
Evaluatie: Het is een positieve en zichtbare actie. Mensen krijgen de kans om hun fout te herstellen door de zak terug binnen halen. Bij vragen, konden de medewerkers van de technisch dienst uitleg geven. De werkwijze was effectief bij woningen (zak voor de deur), maar niet op anonieme locaties.
Roeselare bemiddelt met minderjarigen
Minderjarigen kunnen pas vanaf 14 jaar (in sommige gemeenten vanaf 16 jaar) een GAS-boete krijgen. Bovendien is het wettelijk verplicht om bemiddeling voor te stellen aan minderjarige daders. Veel gemeenten kiezen daarom voor alternatieve sancties voor jongeren die zwerfvuil achterlaten of sluikstorten.
Nachtlawaai, winkeldiefstallen, wildplassen, zwerfvuil bij de viering van ‘100 dagen’: het jongerencafé van Roeselare bracht voor de buurt heel wat overlast met zich mee. Stad Roeselare besloot om met de minderjarige overtreders te bemiddelen.
De sanctionerende ambtenaar geeft bij GAS-overtredingen door minderjarigen het dossier door aan de bemiddelingsambtenaar. Die nodigt de jongere uit voor een gesprek met de tegenpartij of een vertegenwoordiger van de stadsdiensten en confronteert hem met zijn misstap. Het doel is om hem bewust te maken van de gevolgen van zijn daad en samen uit te zoeken hoe de schade hersteld kan worden.
De afspraken worden vervolgens in een bemiddelingsovereenkomst gegoten. Die omschrijft de voorwaarden die de minderjarige moet naleven: stipt aanwezig zijn en zich enthousiast inzetten, beleefd en respectvol zijn tegenover het personeel. Weigert de jongere het voorstel, of voert hij de straf niet naar behoren uit, dan kan er alsnog een geldboete volgen.
Een greep uit de alternatieve straffen die Roeselare al heeft opgelegd aan minderjarigen:
- Wildplassers gingen mee met de milieuploeg om openbare toiletten proper te maken.
- Minderjarigen werkten mee in een dierenasiel of in de kringwinkel.
- Een groep scouts werkte een activiteit uit over het voorkomen van afval.
Zwevegem gebruikt voorgedrukte invulformulieren voor afvalgerelateerde overlast
In Zwevegem vereenvoudigen ze de vaststellingen van zwerfvuil en sluikstorten met een voorgedrukt formulier. Het is een gestandaardiseerd formulier op basis waarvan later een GAS-pv wordt opgemaakt dat wordt doorgegeven aan de sanctionerend ambtenaar. Op deze manier wordt het vaststellen op het terrein vergemakkelijkt en daalt het risico dat er fouten worden gemaakt in de opmaak van het pv. Via deze link vind je het voorgedrukte formulier.
Mortsel spreekt zijn inwoners aan
In Mortsel werden inwoners tijdens een zwerfvuilactie gespot op het moment dat ze iets correct in de vuilnisbak gooiden of iets rond netheid deden, zoals een bloemenperk schoonhouden. Ze werden aangesproken en beloond voor hun positieve gedrag met een medaille en een aankoopbon.
Interza helpt inwoners correct te sorteren en voorkomt zo sluikstorten
De gedreven afvalcoach van Interza belde aan bij omwonenden over het al dan niet correct sorteren van hun afval. Mensen die problemen hadden bij de selectieve afvalinzameling, leerden ze aan hoe ze de sorteerregels correct kunnen toepassen.
Izegem 'bust' voor propere stoepen
Propere straten trekken minder zwerfvuil aan. Met die wetenschap in het achterhoofd lanceerde Izegem een grondige poetscampagne van stoepen, gevels en straten on der de noemer van ‘Propere stad’.
Op plekken waar zwerfvuil, onkruid, vuile ramen, onverzorgde etalages, afbladderende verf, niet-vergunde satellietschotels of leegstand het straatbeeld bepaalden, bezorgden de wijkinspecteurs van de lokale politie een folder aan de bewoners. Daarin moedigden ze hen aan om hun eigen stoep en huis schoon te maken. Twee weken later maakten ze opnieuw hun opwachting. Was de situatie verbeterd, dan kreeg de bewoner een bedankingsfolder in de bus. Was dat niet het geval, dan volgde een aanmaning van het stadsbestuur. Als de overtreder dan nog volhardde, volgde een GAS-boete.
Op hun ronde controleerden de inspecteurs ook op milieumisdrijven als sluikstorten of illegale lozingen. Stelden ze overtredingen vast, dan traden ze daar onmiddellijk tegen op, in samenwerking met de VLAREM-toezichthouder van de politiezone en de handhavingsambtenaar van het stadsbestuur. De actie was een succes. Voortaan vindt er elk voorjaar een lenteschoonmaak plaats.
Tongeren beloont het juiste gedrag
In de Stad Tongeren gingen ze voor de positieve aanpak. Wie in Tongeren iets in een openbare vuilnisbak gooide, kreeg een bedankje en een gadget. Met andere woord de persoon in kwestie werd beloond voor het juiste gedrag. Wie iets op de grond gooide, kreeg eerst een vriendelijke waarschuwing. Preventiemedewerker Annelies Desmet: “Vaak gebeurt het achteloos en moet je mensen vooral wijzen op hun nonchalance.”