Context

Afvalintercommunale IVVO wou de effectiviteit van acties tegen zwerfvuil nagaan. In samenwerking met de intercommunale IVVO organiseerden de gemeenten Ieper, De Panne, Heuvelland en Vleteren sensibiliserende acties tegen zwerfvuil. De acties richtten zich op rondslingerende kauwgom en sigarettenpeuken. 

Aanpak

• Om kauwgom uit het straatbeeld te weren, plaatsten de gemeenten Ieper en De Panne kauwgomborden, ook wel gumbuddy’s genoemd en duobakjes.
• De gemeenten Ieper en De Panne plaatsten gumbuddy’s en duobakjes, om kauwgom op te kleven/in te werpen, in de stad. Dit om te voorkomen dat kauwgom op de grond belandt en zo kauwgomvlekken op de grond maakt. 
• De Panne zette 2 duobakjes en 2 gumbuddy’s in. Ieper gebruikte 4 gumbuddy’s. 

De kauwgomrecipiënten werden eind augustus – begin september 2019 geplaatst. Begin september voerde de onderzoeker een reiniging uit. Alle kauwgom werd verwijderd uit/van de kauwgomrecipiënten teneinde een zuivere telling te garanderen. Wel bleven enkele ‘voorbeeldkauwgommen’ kleven op de gumbuddy’s om de functie van het bord te tonen. Vanaf begin september werden om de 4 weken tellingen uitgevoerd (eind september, eind oktober, eind november en eind december).  

Na 2 metingen/tellingen werden verfaccenten toegevoegd aan 4 van de 7 locaties als ondersteunende communicatie:

• In Ieper werden voetstapjes geverfd op de grond aan 2 kauwgomrecipiënten.
• In De Panne werd een affiche gehangen boven 1 kauwgomrecipiënt en aan een ander kauwgomrecipiënt werden enkele kauwgomvlekken omcirkeld. 

Aandachtspunten

• De verfaccenten (voetstapjes en omcirkelde kauwgomvlekken) vervaagden na enige tijd en de affiche was verdwenen bij de 4de meting  

• Het kauwgomcompartiment van het duobakje bevatte niet alleen kauwgom. Ook papiertjes, plastiekjes, zakdoekjes en peuken werden erin teruggevonden. De gumbuddy had daar minder last van, er kan enkel kauwgom op gekleefd worden. 

Evaluatie

• Uit de tellingen op verschillende momenten bleek dat sommige kauwgomrecipiënten goed werden gebruikt terwijl andere nauwelijks kauwgom verzamelden. 
• De 1ste maand verzamelden de kauwgomrecipiënten de meeste kauwgom. Deze 1ste maand zijn de kauwgomrecipiënten nieuw, speciaal en vallen ze op in het straatbeeld. Daarna zijn de passanten de kauwgomrecipiënten gewoon en hechten ze er minder belang aan. Deze daling is niet volledig het gevolg van een gewenningseffect. Het is erger: de kauwgomrecipiënten worden amper nog gebruikt. Dit maakt duidelijk dat gumbuddy’s en duobakjes weinig meerwaarde bieden om kauwgom te verzamelen. 

• Uit onderstaande grafiek “aantal kauwgoms per maand” blijkt duidelijk een dalende trend. Het aantal kauwgoms zakt met of zonder communicatie ondersteuning. De communicatie-impulsen hebben bijgevolg geen betekenisvol effect en gaan de daling niet tegen. 

• Uit onderstaande tabel blijkt dat er geen relevant verschil is tussen het type kauwgomrecipiënt. De locatie van de kauwgomrecipiënten is veel belangrijker.  

• Het is aan te bevelen om kauwgomrecipiënten in te zetten op plaatsen waar veel passage is. Naast plaatsen waar veel mensen komen is het ook belangrijk dat de locatie een wacht- of verblijfplek is. De locaties waar de kauwgomrecipiënten de meeste kauwgoms verzamelen zijn stations en schoolomgevingen omdat daar veel passage is en het ook een wachtplek is (wachten op de bus/trein en wachten op de schoolbel).