Opzet 

Deze module bevat maatregelen tegen zwerfvuil langs de snoeproute.  Hierbij wordt steeds vertrokken van een integraal beleid dat stoelt op zes pijlers:    

1. Infrastructuur 

2. Omgeving 

3. Sensibilisering en communicatie 

4. Participatie   

5. Handhaving 

6. Preventie 

Daarnaast beschrijft de module ook de impact van de opgenomen maatregelen en verwijst ze naar goede praktijkvoorbeelden. Deze module gaat over snoeproutes. Een snoeproute is een route die jongeren afleggen tussen de school, club of vereniging en haltes van openbaar vervoer, het park, omliggende snackzaken, winkels … Op deze route veroorzaken de jongeren zwerfvuil met verpakkingen van hun lunchpakket of van snacks die ze onderweg kopen.

Monitoring van snoeproutes is het sluitstuk. Dit doen we om de netheid langs de snoeproutes te kunnen (bij)sturen. 

In dit artikel staan we stil bij de pijler preventie. 

 Inzetten op preventie doe je door ervoor te zorgen dat afval minder zwerfvuilgevoelig wordt (bijv. de aanhechting van het dopje aan kleine petflessen) door de instroom van eenmalige wegwerpverpakkingen en andere afvalstoffen te verminderen. Zo komen er minder zwerfvuilgevoelige producten op de markt. Het gaat om het vermijden en verminderen van (éénmalige) verpakkingen in de openbare ruimte en de instroom van andere afvalstoffen die gevoelig zijn om in het zwerfvuil terecht te komen. Bij deze aanpak hoort o.a. het invoeren van bepaalde gebruiksverboden zoals. de reglementering van herbruikbaar cateringmateriaal op evenementen.    

Richtlijnen preventie 

Zwerfvuil bestaat voor een groot deel uit verpakkingsmaterialen zoals blikjes, petflessen, chipszakjes, takeawayverpakkingen ... Geen of minder verpakkingen in de materialenomloop brengen, is daarom een goede manier om zwerfvuil te voorkomen. De omslag naar een verpakkingsvrije samenleving vraagt een brede inspanning en mentaliteitswijziging. Lokale initiatieven hierrond en rond herbruikbare materialen kunnen deze omslag in gang zetten. 

Net als bij de andere pijlers is het ook belangrijk om bij een preventieve aanpak zowel scholen als handelaars te betrekken. De schoolgaande jeugd consumeert op regelmatige basis onderweg naar huis of tijdens de lunchpauze. Preventie zorgt ervoor dat er geen afval is dat onderweg verloren kan gaan. 

Praktijkvoorbeeld: Lees hier hoe ze dit in Roeselare aanpakken. 

Wat kan je doen?  

Met betrekking tot de handelaars:

• Bekijk in overleg met horeca en winkeliers hoe ze hun producten (meer) afvalvrij kunnen aanbieden.  

• Laat handelaars met een affiche aanduiden dat eigen verpakkingen van klanten welkom zijn. Stimuleer handelaars om vb. korting aan te bieden als klanten hun eigen bokaal, doosje … meebrengen. 

• Geef extra’s zoals een kasticket, servetten, zakje, sausjes … enkel mee als de klant er expliciet naar vraagt. 

• Stimuleer handelaars om herbruikbare verpakkingen aan te bieden (vb. herbruikbare broodjesverpakking in een broodjeszaak).  

• Bundel afspraken in een charter en neem regelmatig contact op om de uitvoering van geplande acties op te volgen. 

Met betrekking tot de leerlingen/studenten:

• Bekijk in samenspraak met de school hoe je leerlingen en hun ouders kan sensibiliseren. 

• Informeer leerlingen over de mogelijkheden om herbruikbare verpakkingen mee te nemen naar lokale handelaars. Laat hen weten dat het mogelijk is. 

• Informeer leerlingen en ouders over de gemaakte afspraken met lokale handelaars en horeca-uitbaters via schoolmagazine, oudercontact, website, enzovoort. 

• Stimuleer ook het gebruik van herbruikbare verpakkingen op de school zelf (vb. koekjesdozen, brooddozen …) en veranker dit in het schoolreglement. Zo werk je aan gedragsverandering. 

• Doe mee aan Operatie Proper. Jong geleerd is tenslotte oud gedaan.

Lange termijn 

Met een snoeproute-aanpak beogen we een langdurige gedragsverandering. De leerlingen worden onbewust geleid tot het stellen van het juiste gedrag.  Eenmaal dit gedrag zich geïnstalleerd heeft en de leerlingen hun afval onbewust automatisch juist in de vuilnisbak gooien, wordt dit gedrag gewoontegedrag. Na de zomervakantie hervallen veel leerlingen in hun oude gedrag en zijn er ook nieuwe leerlingen die vaak het voorbeeld volgen van de oudere leerlingen. Daarom dat een jaarlijkse herhaling van bepaalde acties een goed idee is om een snoeproute effectief aan te pakken.