Afhaalmaaltijden winnen steeds meer aan populariteit. Goed voor de lokale handelaars die het aanbieden, minder goed voor het milieu. Éénmalige verpakkingen zijn slecht voor het milieu door de berg afval die ermee gecreëerd wordt. Daarbovenop belandt dit afval ook nog te vaak op de grond waardoor het in zwerfvuil verandert. Zo vinden ook de stad Gent en IVAGO. Ze verklaarden de spreekwoordelijke oorlog aan dit soort zwerfvuil en zette in samenwerking met Mooimakers een actieplan op. Een mooi voorbeeld van hoe je als lokaal bestuur samen met de handelaars kan werken aan een propere omgeving en aan het voorkomen van afval en zwerfvuil.

Aanpak

Afspraken met handelaars

De betrokken doelgroep die de stad voor ogen had waren de +/- 170 Gentse handelaars die takeaway verkopen. Hierbij werd vooral gefocust op 5 zones in de binnenstad, de parken en de pleinen. Het project werd “Propere Commerce” gedoopt. Het startte in het najaar van 2021 en loopt nog tot het najaar van 2023.

De handelaars werd gevraagd om 2 acties die nauw aansluiten bij het politiereglement door te voeren en nog een extraatje te doen:

• Ze moeten minimum 10 meter rond hun zaak proper houden.
• Ze moeten een vuilnisbak buiten hun zaak beschikbaar stellen. Daarvoor mocht deze ook binnen staan.

Aanvullend daarop kunnen ze drie 3 optionele acties kiezen.. Het gaat over volgende opdrachten:

• Maak gebruik van herbruikbare verpakkingen
• Stap in een bestaand systeem van herbruikbare verpakkingen
• Stimuleer het gebruik van eigen herbruikbare verpakkingen (eventueel met korting)
• Maak populaire plekken rond jouw zaak zwerfvuil vrij.
• Voorzie een PMD vuilnisbak voor jouw zaak.
• Ledig de publieke vuilnisbakken vlakbij jouw zaak.
• Vermijd afval door er standaard minder mee te geven. Denk hierbij aan servetten, bestek, suiker, sausjes, ….
• Verzin een eigen initiatief.

Neem je als handelaar deel dan brengt dat volgende voordelen met zich mee:

• een “Propere Commerce”-raamsticker
• een vermelding op de websites van de stad Gent en IVAGO
• gratis witte zwerfvuilzakken en opruimmateriaal

• een gratis Propere Commerce vuilnisbak als je bij de eerste 50 deelnemende zaken bent
• gratis ophaling van ingezameld zwerfafval

Uiteraard zorgt een afvalvrije omgeving rond je zaak voor een meer positieve ervaring voor je klanten en rondslingerend (merk)afval bezorgt je geen negatieve reclame.

Alle afspraken werden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst tussen de handelaar en afvalintercommunale Ivago

Sensibilisering: zwerfvuilcampagne

Aanvullend deden de stad Gent en IVAGO een sensibiliseringscampagne. Op alle 5 locaties werden er “crime scenes” gemaakt. In heuse Hollywoodstijl tekende Ivago de verschillende misdaadplaatsen af met krijt alvorens ze op te ruimen. Zo kon iedereen zien hoeveel afval er op de grond terecht komt.

Daarnaast werden er bij handelaars wobblers gezet. In de publieke ruimtes kwamen vuilnisbakken in dezelfde huisstijl en ook de veegwagens werden aangepast. Ook de communicatiekanalen van de partners werden ingezet, zoals social media en de website. Op de website van Ivago kunnen de Gentse handelaars alles lezen over het project.

In de zomer van 2023 lanceren Gent en Ivago een winactie via social media om de propere commerces nog meer in de aandacht te zetten.

Stand van zaken

De actie heeft nu al de eerste positieve resultaten en legt tegelijk al een aantal pijnpunten bloot.

Er zijn al deelnemers die hergebruik stimuleren, en meer algemeen is er sowieso al meer interesse voor herbruikbaar materiaal. Ze merken ook dat er meer verantwoordelijkheidsgevoel is en er actief gevraagd wordt naar langdurige oplossingen zoals herbruikbaar materiaal maar ook mogelijkheden om te sorteren op het openbaar domein.

Echter, nog niet iedereen is bekend met het politiereglement of is doorgedreven bezig met de problematiek. Het is arbeidsintensief en daar stoten een aantal handelaars op: er is vaak geen tijd of personeel genoeg om hier een prioriteit van te maken.

En jammer genoeg zijn er al gevallen van misbruik gekend: handelaars die deze actie gebruiken om van hun eigen bedrijfsafval af te komen.

Volgende stappen

In 2022 deden er 20 handelszaken actief mee. De stad en IVAGO hopen dat in 2023 op te trekken naar 50 actieve adressen.

Alvast goed nieuws: er zijn nu al 7 nieuwe geïnteresseerde zaken die hopelijk snel in actie schieten.

Conclusie

Gent heeft er nu al een goed parcours opzitten met positieve bevindingen en pijnpunten die het leerproces alleen maar ten goede komen. De ogen zijn nu gericht op de toekomst met een duidelijk doel om na te streven.

Wil je net zoals de stad Gent en IVAGO ook ten strijde trekken? Dan kan je hier terecht voor tips & tricks om zwerfvuil aan te pakken rond je handels- of horecazaak.