Begin oktober organiseerde Mooimakers al voor het vijfde jaar op rij de Week van de Handhaving. In maar liefst 194 Vlaamse gemeenten werd gedurende zeven dagen doorgedreven actie gevoerd rond de zwerfvuil- en sluikstortproblematiek door 110 verschillende organisaties zoals de steden en gemeentes zelf, de afvalintercommunales, enkele politiezones en Vlaamse partners. Dit bleef niet zonder resultaat: met 3.001 GAS-vaststellingen, 2.391 aanmaningen en 340 PV’s werd de situatie stevig aan de kaak gesteld. "Afval hoort thuis in de vuilnisbak en nergens anders. Door de pakkans structureel te vergroten, maken we ook steeds meer mensen daarvan bewust", besluit Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir.
Bijna twee op drie Vlaamse gemeenten namen van 4 tot 10 oktober actief deel aan de Week van de Handhaving van Mooimakers, het Vlaamse samenwerkingsverband tussen de OVAM, Fost Plus en de VVSG. Dat betekent dat zij onder meer hun communicatie rond de zwerfvuilproblematiek opdreven, opleidingen voor handhavers organiseerden en ook het aantal effectieve controles optrokken. In totaal vertaalde zich dat in 499 acties over heel Vlaanderen waarbij meer dan 2.000 mensen hun duit in het zakje deden. De Week van de Handhaving zorgt voor extra zichtbaarheid van de handhavingsacties die de lokale besturen het hele jaar door organiseren. “We zijn deze legislatuur een nieuwe weg ingeslagen die meer focust op een sterke handhaving van zwerfvuil op het terrein. Die strategie werd ook vastgelegd in het zwerfvuilcharter dat ik dit jaar lanceerde. Dat charter zorgt er mee voor dat alle partners op het terrein hun rol kunnen spelen in dit succesverhaal en zwerfvuil mee moeten terugdringen,” aldus minister Demir.
Verdubbeling van aantal vaststellingen
Deze intensieve en breed uitgestippelde actieweek leverde opnieuw duidelijke resultaten op. Zowel het aantal GAS-vaststellingen (3.001), aanmaningen (2.391), PV’s (340) en de cameraregistraties (441) verdubbelden in vergelijking met de Week van de Handhaving van één jaar eerder. “Meer dan 6.000 keer werd de zwerfvuil- en sluikstortproblematiek actief aangepakt”, zegt Els Gommeren, coördinator bij Mooimakers. “Het blijft zeer spijtig dat dergelijke handhaving vandaag de dag nog steeds noodzakelijk is, maar het zijn cijfers waar we erg tevreden mee zijn. Het toont de nauwe betrokkenheid van de lokale besturen in de problematiek en het komt bovenop de mentaliteitswijziging die onze sensibiliseringsacties en communicatie veroorzaken. Handhaving blijft tenslotte het sluitstuk van een effectief zwerfvuilbeleid.”
Meer Vlamingen zich bewust van pakkans
In navolging van deze actieweek evalueerde Mooimakers ook de impact van de handhavingscampagne op de mentaliteit en inzichten van de bevolking. Uit dat onderzoek, uitgevoerd door Ipsos bij meer dan 600 Vlamingen, kwam naar voor dat meer Vlamingen de pakkans reëel achten voor personen die zwerfvuil dumpen of sluikstorten. Bijna 4 op 10 houdt er rekening mee dat het achterlaten van afval hen op een sanctie kan komen te staan. Procentueel steeg dit aantal van 33 naar 39 procent in vergelijking met vorig jaar. 63 procent gaf ook aan iemand in zijn of haar directe omgeving te zullen aanspreken mocht die persoon afval op de grond gooien. Een kwart heeft ook de intentie om derden hierover aan te spreken.
Nagenoeg alle Vlamingen (96%) vinden het vanzelfsprekend dat er sancties op het achterlaten van zwerfvuil en sluikstorten staan. Voor 8 op 10 Vlamingen mag daar een alternatieve straf tegenover staan, 45 procent vindt een geldboete op zijn plaats. “De actie heeft zijn doel dus zeker niet gemist”, besluit Els Gommeren. “Dat meer Vlamingen zich bewust zijn van de pakkans die ze riskeren bij het achterlaten van zwerfvuil of sluikstorten is een gunstige evolutie waar we met onze volgende initiatieven op verder zullen bouwen om de zwerfvuilproblematiek systematisch aan te blijven pakken.”
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir vult aan: "Zwerfvuil en sluikstorten zijn een aanslag op onze omgeving en onze natuur. Je kan als minister van Omgeving niet enerzijds pleiten voor meer natuur en anderzijds een oogje dichtknijpen wanneer die wordt vervuild. Ik maak er dan ook een erezaak van om de zwerfvuilproblematiek aan te pakken. Met 30 extra handhavers die specifiek werken op zwerfvuil en GAS-boetes voor overtreders hebben we onze inspanningen al stevig opgevoerd. En met succes zo blijkt. De positieve resultaten tijdens de week van de handhaving, sterken mij in mijn ambitie om zwerfvuil in Vlaanderen fors terug te dringen. Ik roep dan ook alle lokale besturen die nog niet aan de week van de handhaving deelnamen op om in de toekomst ook aan te sluiten."