Het ontstaan van de Week van de Handhaving op zwerfvuil en sluikstort

Tijdens de Handhavingsweek in het najaar gaan handhavers in heel Vlaanderen op pad om op te treden tegen zwerfvuil en sluikstorten. De actie is vergelijkbaar met de flitsmarathons waarbij handhavers (politiemedewerkers, GAS-vaststellers, gemeenschapswachten …) een week lang intensief toezicht houden en overtredingen vaststellen.

De actie vond voor het eerst plaats in 2016 in de provincie West-Vlaanderen, op initiatief van de provinciegouverneur, de zes West-Vlaamse intercommunales en het toenmalige Netheidsnetwerk. Meer dan 400 handhavers stelden 1400 overtredingen vast, die resulteerden in 198 pv’s en tientallen GAS-boetes.

In 2017 werd de Handhavingsweek voor het eerst uitgebreid naar heel Vlaanderen. We hielden extra controles op zwerfvuil en sluikstorten. In de daaropvolgende jaren werd de Handhavingsweek zwerfvuil en sluikstorten een vaste waarde. De drijvende krachten achter dat initiatief zijn Mooimakers, verschillende afvalintercommunales, provincies, gouverneurs en handhavers uit heel Vlaanderen.

De Handhavingsweek gaat over meer dan boetes alleen. Het gaat over handhaving in de ruime zin van het woord. Ook het constructief aanspreken van overtreders en het verhogen van de sociale controle (bijvoorbeeld door zichtbaar op te ruimen) zijn effectieve manieren om aan handhaving te doen. Minstens even belangrijk is het belonen van goed gedrag. De manier waarop een overtreding afgehandeld wordt, hangt af van het soort overtreding en de betrokken toezichthouder. Dat kan gaan van alternatieve sancties tot een proces-verbaal of een GAS-boete. 

Waarom is de Week van de Handhaving op zwerfvuil en sluikstort belangrijk?

Met de Handhavingsweek geeft Mooimakers, het Vlaamse samenwerkingsverband tegen zwerfvuil en sluikstorten, samen met alle deelnemende lokale besturen het grote publiek het signaal dat sluikstorten en zwerfvuil niet door de beugel kunnen. Enerzijds steekt het initiatief mensen die goed bezig zijn een hart onder de riem; anderzijds viseert het de hardnekkige vervuilers die zorgen voor een gevoel van straffeloosheid.

Wie kan deelnemen?

Iedereen die de bevoegdheid heeft om zwerfvuil of sluikstorten te handhaven kan deelnemen:

• politiemedewerkers
• GAS-vaststellers
• lokale en gewestelijke toezichthouders
• bijzondere veldwachters
• Lijncontroleurs
• veiligheidsagenten van Securail
• boswachters
• natuurinspecteurs
• gemeentelijke terreinbeheerders
• provinciale domeinwachters

Zelfs wie geen handhavende bevoegdheid heeft, maar wel regelmatig geconfronteerd wordt met mensen die afval achterlaten in het openbaar domein, kan mensen aanspreken om hun gedrag bij te sturen. Dat verhoogt de sociale controle. Uiteraard kan dat enkel als de situatie veilig is.

De gemeente, politiezone of handhaver bepaalt zelf op welke tijdstippen en op welke locaties hij of zij medewerkers inzet. Als lokale overheid sta je dicht bij de inwoners. Je bent dus goed geplaatst om te bepalen waar de inzet van mensen en middelen het meeste nut heeft. je hoeft dus niet de hele week alle medewerkers vrij te maken om deel te nemen aan de actie.

Je beslist deel te nemen!

De registraties voor deelname aan de Week van de Handhaving worden jaarlijks vanaf de maand juni mogelijk. We informeren de belanghebbenden hierover via onze nieuwsbrieven. De inschrijvingsmodaliteiten voor onze handhavingsnieuwsbrief vind je eveneens terug op onze website.

Communicatie

Mooimakers lanceert ook elk jaar een grootscheepse communicatiecampagne rond de Week van de Handhaving op zwerfvuil en sluikstort via onder meer radio, sociale media en de communicatiekanalen van alle partners. Als deelnemer kan je het communicatiemateriaal gebruiken om de Handhavingsweek uit te dragen via de eigen kanalen.

Het gaat om:

• banners voor e-mail, Facebook en Twitter;
• promotieartikels
• affiches (print);
• radiospots

Alles is te verkrijgen in de periode voor de Week van de handhaving op zwerfvuil en sluikstort via de webwinkel.

Daarnaast biedt Mooimakers ook informatie over goede praktijken aan.

Vorming

Handhaving is meer dan louter sanctioneren alleen. Het is het doen naleven van de regels. Vaak hebben de mensen op het terrein, bijvoorbeeld hulppolitiemensen, stadswachten, gemeentelijk medewerkers, terreinbeheerders niet altijd een sanctioneringsbevoegdheid. Toch wordt van hen verwacht dat ze mensen aanspreken en wijzen op de norm. Dit blijkt in de praktijk niet steeds gemakkelijk. Daarom bieden we een opleiding aan om hen de vaardigheden aan te leren hoe je in interactie kan gaan met mensen die foutief gedrag vertonen. Op deze wijze willen we de drempel verlagen en handhaving niet enkel verengen tot beboeting. Meer lezen over de vorming vervuilers aanspreken kan je hier.