Opzet

Deze module bevat maatregelen tegen zwerfvuil en sluikstorten rond afvalverzamelpunten. Hierbij wordt altijd vertrokken van een integraal beleid dat stoelt op zes pijlers:   

1. infrastructuur

2. omgeving

3. sensibilisering en communicatie

4. participatie

5. handhaving

6. preventie

Daarnaast beschrijft de module ook de impact van de opgenomen maatregelen en verwijst ze naar goede praktijkvoorbeelden. Deze module gaat over afvalverzamelpunten voor huishoudelijk afval.  

Monitoring van afvalverzamelpunten is het sluitstuk. Dit doen we om de netheid rond de afvalverzamelpunten te kunnen (bij)sturen.

In dit artikel staan we stil bij de pijler infrastructuur.

Richtlijnen infrastructuur

Basisprincipe is dat de basis in orde is: goed functionerende, propere containers in een nette omgeving en tijdig geledigd. Zie ook de downloadgids voor de controle glascontainersites van Fost Plus.

Plaatsing

• De algemene regel is om geen vuilnisbakken te voorzien in de directe omgeving van afvalverzamelpunten. Meerdere onderzoeken toonden al aan dat het verwijderen van de vuilnisbakken een positief effect heeft op de netheid. Een tegenargument is dikwijls dat de vuilnisbakken goed gebruikt worden (ze zijn effectief meestal vol/overvol), maar de praktijk wijst uit dat deze vuilnisbakken meestal gevuld zijn met afval dat er niet in thuishoort én extra afval aantrekken, wat niet gewenst is.  Je nodigt mensen immers uit om hun tijdelijke recipiënten (zakje, kartonnen doos …) die ze meebrachten naar het afvalverzamelpunt te dumpen in deze vuilnisbakken. Zo vermijd je sluikstorten en uitpuilende vuilnisbakken.
• Hou rekening met de volgende plaatsingscriteria: zorg dat burgers de inwerpopening veilig en gemakkelijk kunnen bereiken. Dit verhoogt de veiligheid en het comfort van de gebruikers.
• Kies - indien mogelijk - voor ondergrondse containers op plaatsen waar veel misbruik is. Bovengrondse glasbollen vervangen door een ondergronds systeem heeft meestal een positief effect op de netheid van de site en zorgt voor minder sluikstort. Bij Incovo was er een daling tot 80% van het aantal sluikstorten op sites waar de glasbollen vervangen werden door ondergrondse containers.  Wil je zelf aan de slag met ondergrondse containers, meer informatie vind je op de website van VVSG. Fost Plus voorziet subsidies voor de kost van ondergrondse glascontainers. 

Glasbolsite Hasselt

• Plaats afvalverzamelpunten zo min mogelijk langs doorgangswegen. Het effect van sociale controle door passerend autoverkeer is niet heel groot. Bovendien sterft het verkeer na een bepaald uur uit. Mogelijks trek je ook afval aan van passanten uit andere gemeenten. Doorgangswegen zijn met andere woorden een te anonieme locatie die sluikstorters kunnen aantrekken. 
• Plaats afvalverzamelpunten op een verharde ondergrond. Dit zorgt er voor dat het gemakkelijk schoongehouden wordt. Voor de financiering van het verharden van de ondergrond bij glasbolsites kan je terecht bij Fost Plus.   
• Plaats afvalverzamelpunten best zo dicht mogelijk bij de burgers die er gebruik van maken. Afvalverzamelpunten zijn bestemd voor de bewoners van een wijk of buurt. Het is dus minder belangrijk dat ze opvallen voor de sporadische passant. Door de laagdrempeligheid stimuleer je het gebruik. Zo vermijd je ook afvaltoerisme.
• Kies waar mogelijk voor een locatie die in het blikveld ligt van omwonenden. Indien mogelijk ook onder de lichtcirkel van een straatlantaarn. Vermijd muurtjes/hagen die de site afschermen en uitnodigen om afval verdoken achter te laten. Zo verhoog je de sociale controle. Afvalintercommunale Intradura speelt hier succesvol op in
• Als er geen verbetering is op vlak van overlast, overweeg dan om de containers te verplaatsen naar een andere locatie. Je kan ook kiezen voor een andere inzamelmethode (aan huis of via het recyclagepark bv.). 
• Kies indien mogelijk voor meerdere kleine afvalverzamelpunten. Kleinere sites zijn in veel gevallen properder dan grote afvalverzamelpunten.  Zo stimuleer je het gebruik.
• Hou rekening met de ophaling: plaats containers niet onder elektrische kabels en bomen zodat de lediging vlot kan verlopen.
• Kies een propere, herkenbare (cfr: uniformiteit) containers met voldoende capaciteit. 
   

Lediging & gebruik

• Monitor de vullingsgraad en pas de ledigingsfrequentie aan indien nodig (bijv. rond de feestdagen). Dit om overvolle containers te vermijden
• Sensoren kunnen interessant zijn voor ondergrondse systemen (visuele opvolging vullingsgraad is daar moeilijker) of voor meer afgelegen sites. Uit berekeningen die werden gemaakt in samenwerking met de KULeuven is gebleken dat de installatie van sensoren het rendement van de glasophaling, uitgedrukt in opgehaald volume glas per werkuur, mogelijk met 15 tot 30% kan doen stijgen. (bron: Fost Post 32, januari 2016)  
• Herstel defecten zo snel mogelijk. 
• Reinig de containers regelmatig. Zo verhoog je het gebruikscomfort.
• Zorg ervoor dat bijplaatsingen en zwerfvuil snel worden opgeruimd. Maak daarover ook goede afspraken met de beheerder/inzamelaar. Zo vermijd je overlast en sluikstort.
• Indien er meerdere inzamelaars zijn per site (voorbeeld textiel en glas) maak dan goede afspraken over wie welke rol opneemt in het net houden van de site. 
• Geef aan gedurende welke uren de glasbollen kunnen gebruikt worden om geluidsoverlast te voorkomen/ plaats de containers op een plaats waar het gebruik en/of de lediging de omwonenden zo min mogelijk hindert.