Opzet
Een doelplaatsenmodule bevat maatregelen tegen zwerfvuil en sluikstorten op een bepaalde probleemlocatie of voor een probleemfractie. Het vertrekpunt hierbij is een integraal beleid dat stoelt op zes pijlers:
- infrastructuur
- omgeving
- sensibilisering en communicatie
- participatie
- handhaving
- preventie
Daarnaast beschrijft de module ook de impact van de opgenomen maatregelen en verwijst ze naar goede praktijkvoorbeelden. Deze module gaat specifiek over afvalverzamelpunten voor huishoudelijk afval. Afvalverzamelpunten behoren tot de minst propere locaties in Vlaanderen.
Monitoring van afvalverzamelpunten is het sluitstuk. Dit doen we om de netheid rond de afvalverzamelpunten te kunnen (bij)sturen.
Wat zijn afvalverzamelpunten?
Een afvalverzamelpunt is een onbemande, vrij toegankelijke locatie (onder of bovengronds) waar mensen hun huishoudelijk afval zelf naartoe kunnen brengen:
- een glasbol of ondergrondse glascontainer
- een textielcontainer
- een (ondergrondse) container voor restafval
- een container voor papier-karton
- een container voor pmd
- een container voor gft …
Afvalstromen worden meer en meer via afvalverzamelpunten (bijvoorbeeld in supermarkten) ingezameld. Meestal gaat het hier over afvalstromen met een positieve marktwaarde zoals frituurolie, lege batterijen, inktpatronen, …
Deze module is niet geschreven voor inzamelpunten voor frituurolie, batterijen en klein elektro.
Locatie
Afvalverzamelpunten bevinden zich in veel gevallen in de nabijheid van woonkernen. Hierbij is het altijd een evenwicht zoeken tussen “vlot bereikbaar voor de gebruikers” en “niet te dicht tegen woningen” om overlast te vermijden. Voor de lediging van de afvalverzamelpunten is er voldoende ruimte nodig rondom het inzamelpunt.
Voornaamste problematieken
De netheid van de omgeving van afvalverzamelpunten is een belangrijk aandachtspunt. Afvalverzamelpunten behoren tot de gevoeligste locaties voor sluikstorten. Er heerst een 'vliegenvangereffect': ze trekken afval aan dat er helemaal niet thuishoort, zoals kartonnen dozen en afvalzakken. Van zodra er wat naast of tussen de containers staat, oogt de plaats meteen slordig en lijkt het een toelating voor een volgende gebruiker om ook afval naast de containers achter te laten.
Algemene principes
De “basis op orde” is het eerste uitgangspunt. Dit doe je door te zorgen dat:
- de afvalverzamelplaats er netjes bijligt
- de ondergrond verhard is zodat deze goed gereinigd kan worden
- er voldoende verlichting is
- er geen verdoken hoekjes zijn
- de communicatie ter plaatse netjes en aangepast is
- de capaciteit voldoende is
- er goede afspraken zijn met de beheerder inzake lediging, reiniging en onderhoud.
Ondergrondse containers zorgen voor minder overlast dan bovengrondse. Wil je zelf aan de slag met ondergrondse containers, meer informatie vind je op de website van VVSG. Via Fost Plus zijn subsidies mogelijk voor het plaatsen van ondergrondse containers.
Je kan kiezen voor containers met of zonder toegangscontrole. Aan beide systemen zijn voor- en nadelen. Aan een container met toegangscontrole is de kans groter op bijplaatsingen. Anderzijds komt een gesloten systeem de zuiverheid van de afvalfractie ten goede.
De dimensionering van de vulmond heeft zowel invloed op de zuiverheid van het afval als op de netheid van de onmiddellijke omgeving. Een grote vulmond komt de netheid van de omgeving in een aantal gevallen ten goede (minder kans op bijplaatsingen) maar kan nadelige effecten hebben op de zuiverheid van het afval (meer sluikstort in de containers).
Eén van de belangrijkste knelpunten rond afvalverzamelpunten zijn de bijplaatsingen.
Specifieke aandachtspunten per afvalfractie
Heel wat aanbevelingen hebben betrekking op alle afvalverzamelpunten; ongeacht de fractie. Deze aanbevelingen worden verder besproken. Daarnaast zijn er per afvalfractie een aantal specifieke aandachtspunten.
Textielcontainers
Voorwaarden voor textielinzamelaars
Om de omgeving van textielcontainers net te houden, legt de gemeente best voorwaarden op aan de textielinzamelaar in het bestek voor de overheidsopdracht. Bijvoorbeeld:
- Textielcontainers moet je degelijk kunnen afsluiten, ze moeten in goede staat zijn en proper worden gehouden door de inzamelaar;
- Textielcontainers moeten voorzien zijn van duidelijk leesbare gegevens:
- naam en adres textielinzamelaar (met OVAM registratie)
- containernummer
- telefoonnummer bij klachten
- soorten toegelaten textielafval
- tekst en pictogrammen over wat niet toegelaten is en hoe je textiel moet aanbieden
- boodschap “streng verboden afvalstoffen naast de container achter te laten”
- Minstens x aantal ledigingen per week en/of afspraken over de maximale vullingsgraad (bv. max. 75% vol);
- Bij klachten over volle containers of sluikstort: ophaling of opruiming binnen de 48 uur na melding;
- Bij herhaalde klachten over zwerfvuil legt de inzamelaar een plan van aanpak voor aan de gemeente of afvalintercommunale. Indien geen verbetering wordt de container weggenomen;
- De textielinzamelaar monitort nauwgezet en rapporteert hierover aan de gemeente of afvalintercommunale:
- frequentie van ledigen containers
- vervuiling in de containers
- zwerfvuil en sluikstort rond de container.
Wildgroei
De wildgroei aan containers kan je als lokaal bestuur goed sturen. Een organisatie mag immers enkel containers plaatsen mits toelating van het lokaal bestuur, zelfs al staan ze op privaat domein. Dit moet dan wel zo beschreven staan in het reglement van het lokaal bestuur. Deze mogelijkheid kadert in de gemeentelijke autonomie op het inzamelen van huishoudelijk afval.
Glascontainers
Netheid
Wens je de netheid van je glascontainers aan te pakken, betrek Fost Plus hierbij. Meer info kan je eveneens terug vinden in de Fost Plus brochure via volgend artikel. Afvalintercommunale Intradura verminderde de bijplaatsingen aan hun afvalverzamelpunten met minstens 64% via gedragsinterventies door o.a.
PMD containers
Ook voor de financiering van de lediging, de infrastructuur, de netheid en zuiverheid van de inzamelpunten voor PMD (+ omgeving) kan je terecht bij Fost Plus.
Om de kwaliteit van de PMD fractie te verhogen bestaan er systemen waarbij men de vulopeningen verkleint. Deze systemen hebben intussen hun degelijkheid bewezen.
Bij Fost Plus kan je eveneens terecht voor PMD- (en papier-karton-) containers (4-wiel containers, 1.100 liter) specifiek voor de inzameling aan appartementsblokken.
GFT containers
Het is belangrijk om de netheid van de inwerpzuil goed op te volgen. Er worden regelmatig organische resten gemorst. Ook geuroverlast en de aanwezigheid van insecten is een belangrijk aandachtspunt. Voorzien van een hoge ledigings- en reinigingsfrequentie in de zomer is noodzakelijk. Een stinkende omgeving heeft immers een negatieve invloed op de beleving van een propere omgeving.
De belanghebbenden: wie moet je betrekken?
In het kader van een project rond afvalverzamelpunten kan je volgende actoren raadplegen:
- De partij die de afvalcontainers ledigt / opruimt / reinigt
- De afvalintercommunale
- Stads- en/of gemeentelijke diensten: omgevingsambtenaar, communicatiedienst, de bevoegde schepen, de technische dienst, gemeenschapswachten, politie, …
- Fost Plus (m.b.t de inzameling van glas, papier-karton of PMD)
- Collega’s uit andere gemeenten/intercommunales die vergelijkbare projecten hebben opgezet.
- Omwonenden / zwerfvuilvrijwilligers of -peters/-meters
- Mooimakers
De zes pijlers
- Infrastructuur: Infrastructuurrichtlijnen vind je hier
- Omgeving: Omgevingsrichtlijnen vind je hier
- Communicatie: Communicatierichtlijnen vind je hier
- Participatie: Participatierichtlijnen vind je hier
- Handhaving: Handhavingsrichtlijnen vind je hier
- Preventie: Preventierichtlijnen vind je hier
Communicatie textielcontainer
Download hier je affiche (in A1-formaat) voor de textielcontainer en voeg (indien gewenst) extra logo's toe