Misbruik vuilnisbakken in Zaventem
Kenniswijzer > Zwerfvuil > Gedragsbeïnvloeding > Misbruik vuilnisbakken in Zaventem

Problematiek

In Zaventem hadden ze regelmatig te kampen met overvolle publieke vuilnisbakken. De vuilnisbakken werden ook misbruikt: er werd regelmatig huisafval in aangetroffen. In het centrum was er veel zwerfvuil waarneembaar.
 
Het doel was de hoeveelheid huishoudelijk afval in de bakjes terug te dringen. Op die manier zou er voldoende ruimte zijn voor de resten van consumptie onderweg. Zo kon ook zwerfvuil voorkomen worden.
 
 

Aanpak

De gemeente Zaventem en Interza startten daarom in 2012 een actie waarbij aan inwoners gevraagd werd om samen beter voor de straatvuilnisbakjes te zorgen. Alle vuilnisbakjes in Zaventem-centrum werden hierbij omgetoverd tot straatwezentjes ("Binnies") die dol zijn op kleine stukjes afval, maar ziek worden van grote brokken en afval naast hun pootjes. 
 
Door van de vuilnisbakken diertjes te maken worden ze verpersoonlijkt en komen ze tot leven. Een 'binnie' valt ook meteen meer op in het straatbeeld. Het moet de betrokkenheid van de burgers aanwakkeren. De binnies zijn een oproep tot collectieve verantwoordelijkheid voor de straatvuilnisbakjes. Zoals iedereen die een huisdier bezit daar automatisch een goede zorg en verantwoordelijkheid voor opneemt, moeten de 'binnies' de 'gezamenlijke zorgplicht' opwekken van de inwoners voor hun straatvuilnisbakjes. 
 
Dit project werkte met een stapsgewijze invoering van de maatregelen die steunen op verschillende pijlers. Telkens werd voor en na de maatregel een meting gedaan om na te gaan wat het effect was.
 
 
Communicatie: Zaventem besloot campagne te voeren via een persvoorstelling en de burgers te informeren met artikels en een cartoon
 
Infrastructuur: De inwerpopening van de vuilnisbakken werden verkleind zodat de mogelijkheid tot sluikstorten van huisafval bemoeilijkt werd. De vuilnisbakken zelf werden ook aangepakt. Ze werden gereinigd en werden omgetoverd tot een "Binnie" door ogen en een sticker aan te brengen. Zaventem verhoogde ook het aantal manuele veegbeurten.
 
Participatie: De omwonenden werden gevraagd om hun verantwoordelijkheid op te nemen en de vuilnisbakjes correct te gebruiken.
Ze werden eveneens betrokken door hen te vragen naar hun mening over mogelijke oplossingen voor het probleem.
 
Handhaving: De controle op het afval in de publieke vuilnisbakjes nam toe. Het afval van elk vuilnisbakje werd bij de inzameling genummerd en in een aparte zak gestoken zodat controle nadien beter mogelijk was. Door deze vorm van sociale controle werd al een daling van het huishoudelijk afval in de bakjes vastgesteld, nog voor de communicatie over de actie startte. Agenten in uniform en in burger patrouilleerden om in de laatste fase hardleerse sluikstorters op heterdaad te betrappen. Dit leverde minder resultaat op dan verwacht  Mogelijk zijn de agenten hiervoor te goed bekend bij de omwonenden van de geviseerde straatvuilnisbakjes. 
 
 
 

Resultaat

Het zwerfvuil in de straatvuilnisbakjes bleef ongeveer gelijk, het huishoudelijk afval naast de bakjes daalde met 60%. Enkele bakjes waar geen effect merkbaar was, werden verwijderd.
Projectfiche De Binnies

Download hier de projectfiche van Zaventem

Downloaden (pdf)

Communicatie vuilnisbakken

Als straatvuilnisbakken verplaatst of verwijderd worden (bv. omwille van misbruik), is het belangrijk hier goed over te communiceren. Dat kan bv. met onderstaande communicatieborden.