Mooimakers verzamelde al heel wat informatie rond de aanpak van zwerfvuil op evenementen die op het openbaar domein plaatsvinden. We willen organisatoren: lokale besturen, maar ook privé-organisatoren, ondersteunen bij de optimalisatie van hun zwerfvuilaanpak. Hieronder bundelen we daarom de belangrijkste tips om dit zo goed mogelijk aan te pakken. Voor de zwerfvuilaanpak bij sportevenementen, kan je het artikel zwerfvuilarme buitensportevenementen raadplegen.

Wat kan je zelf doen als organisator? 

Op de locatie van het evenement

Als je een evenement organiseert verwacht je natuurlijk ook bezoekers. Stem je zwerfvuilaanpak af op de aanwezige doelgroep. Hoeveel bezoekers verwacht je? Waar ontstaat het meeste afval (eet- en drankkramen, …)? Hoe kan je zwerfvuil voorkomen? Denk hierover na en ga aan de slag met onze tips! 

Infrastructuur: plaats vuilnisbakken 

• Overweeg te werken met afvaleilanden om selectief in te zamelen.

Bron: Eneco beach cleanup

• Overweeg specifieke recipiënten zoals peukenpalen. Of ga resoluut voor een rookvrij evenement. 

• Plaats vuilnisbakken in de logische looplijn van de aanwezigen. 
• Zorg voor een goede zichtbaarheid via kleur en extra signalisatie. In de webwinkel van Mooimakers kan je gratis afstandspijlen tot de vuilnisbak bestellen. 
• Zorg voor voldoende inzamelvolume. Maak regelmatig de vuilnisbakken leeg, zodat er voortdurend plaats is om afval te deponeren. Overvolle vuilnisbakken schrikken gebruikers af.

Omgeving: hou het terrein proper 

• Zet vrijwilligers in in ecoteams (opruimgroepen) die het terrein net houden en zichtbaar afval opruimen. Dit heeft ook een sensibiliserend effect. 

 

• Het team verzamelt achtergelaten afval, leegt afvalbakken, maakt bezoekers en medewerkers wegwijs in het sorteren en sorteert de afvalstromen na. Ze kunnen ook afvaleilandjes bemannen om een correcte en zuivere inzameling te verzekeren.
• Het team is herkenbaar (outfit), en vervult ook een sensibiliserende rol. Een mondelinge briefing is aangeraden voor het goed functioneren van het team.
• Een afvalverantwoordelijke maakt een planning en beschrijft welke medewerkers op welk uur verantwoordelijk zijn voor bepaalde taken en/ of zones.
• Gebruik de aanspreektips van Mooimakers tijdens het evenement. Geef die door aan het team. Zo weten ze hoe ze iemand moeten aanspreken als die afval op de grond gooit

Communiceer 

• Zorg ervoor dat sorteerregels duidelijk en goed zichtbaar zijn tijdens het evenement. Gebruik pictogrammen en afbeeldingen. Plaats communicatie voldoende hoog zodat de afvaleilanden ook zichtbaar zijn tussen grote mensenmassa’s. 
• Communiceer over de maatregelen en acties die je neemt rond afval en duurzaamheid voor, tijdens en na je evenement. 

Preventie 

• Verbied flyeren op je evenement en vermijd het gratis uitdelen van wegwerpgadgets, tasjes en drankblikjes door sponsors. Wanneer gadgets toch worden uitgedeeld, kies dan bij voorkeur voor nuttige en duurzame producten. Liefst zonder verpakking, want deze veranderen nogal snel in zwerfvuil.
• Vermijd eenmalige verpakkingen en neem dit op in je afvalplan. 
• Werk met herbruikbare systemen:

1. Sinds 1 januari 2022 geldt er een verbod op het gebruik van wegwerpborden, -kommetjes, -schaaltjes en -bestek voor lokale besturen en overheden. Lees er meer over in het artikel over Herbruikbaar eetgerei voor bereide voedingsmiddelen.
2. Sinds 15 juni 2023 is het serveren van drank in recipiënten voor eenmalig gebruik bij evenementen verboden, met uitzondering van petflessen en blikjes als de eventorganisator daarvoor in een systeem voorziet dat garandeert dat minstens 95% van die eenmalige recipiënten gescheiden wordt ingezameld voor recyclage.
3. Meer informatie over de wetgeving, lees je hier: Wetgeving drankverpakkingen en voedselverpakkingen (vlaanderen.be)

Voor meer informatie over hoe je een groen evenement kan organiseren, kijk je zeker eens bij de OVAM. 

Werk met een afvalplan 

Wat staat er in een goed afvalplan? 

• De maatregelen over afvalpreventie en afvalbeheer. 
• De afspraken met alle partners. 
• De afspraken over communicatie naar de partners en het publiek toe. 
• De afspraken over de verantwoordelijkheid voor uitvoering en controle. 
• Een plattegrond van het terrein met aanduiding van catering, afvaleilanden en containers. 

Op de festivalcamping

Eind 2023 publiceerde de OVAM de studie 'Afval en materialen op festivalcampings' uitgevoerd door Deloitte en MAS Research. Het rapport geeft inzichten en praktische tips over het voorkomen van afval en het hergebruiken van materialen op festivalcampings, waaronder 6 'Fiches met acties om afval te voorkomen op festivalcampings'. 

Hoe ondersteun je een privé-organisator

Je kan privé-organisatoren van evenementen stimuleren om zwerfvuil te verminderen. De focus hier ligt op het voorkomen van zwerfvuil. De organisator kan daarnaast nog heel wat andere inspanningen doen op het vlak van afval, milieu, duurzaamheid en klimaat die je als lokaal bestuur kan stimuleren.  

Als lokaal bestuur heb je meerdere instrumenten ter beschikking waarmee je organisatoren van evenementen kan sturen.

• Je kan subsidies voor evenementen koppelen aan maatregelen om zwerfvuil te voorkomen (en andere inspanningen op het vlak van duurzaamheid).
• Bij aanvragen voor evenementen zoals de inname van het openbaar domein of andere vergunningen heb je de gelegenheid om organisatoren hierop aan te spreken.
• Schakel de milieudienst in om aanvragen te beoordelen en om tips te geven. 

Bied zelf ook voldoende informatie en ondersteuning aan zodat je het organisatoren gemakkelijk maakt om afval en zwerfvuil te voorkomen.

• Informatie over systemen van herbruikbaar cateringmateriaal
• Informatie rond afvalrecipiënten en de afvalophaling

Wijs organisatoren daarnaast op de wettelijke verplichtingen zoals de Europese SUP-richtlijnen en de wetgeving cateringmateriaal. 

Gemeentelijk reglement

Onderaan de pagina vind je een leidraad  voor lokale besturen hoe je bepaalde voorschriften kan opnemen in de gemeentelijke reglementen. Per thema vind je voorbeelden die je kan opnemen in gemeentelijke reglementen, in de afspraken met organisatoren in de vorm van een charter of bij de toekenning van een duurzaamheidslabel bijvoorbeeld.  

Soms gaat het in de leidraad over afdwingbare maatregelen zoals een verplichting of een verbod. In andere gevallen betreft het vrijblijvende suggesties.

Preventie is altijd de beste optie: afval dat vermeden wordt, kan niet op de grond terechtkomen. Kies bewust en ga na wat haalbaar is, ook afhankelijk van het evenement zelf. Elke inspanning telt! De volledige leidraad kan je hier beneden op de pagina downloaden.