Situatie
Afvalintercommunale Interza nam in 2017 het beheer van de straatvuilnisbakken over in Zaventem. Een goede aanleiding om de routes te herzien en het vuilnisbakkenplan te optimaliseren. De gemeente had al langer plannen om het vuilnisbakkenpark te vernieuwen en misbruik aan te pakken. Met de ondersteuning van Interza werd een onderbouwd plan van aanpak uitgewerkt voor:
- het uniformiseren van de vuilnisbakken
- het optimaliseren van de rondes en plaatsing van de vuilnisbakken
- de aanpak van sluikstort in en naast de vuilnisbakken.
Aanpak
De intercommunale startte met het in kaart brengen van de rondes en het meten van de vullingsgraad, de inhoud van de straatvuilnisbakken (aandeel huisvuil) en de vervuiling errond (aantal bijplaatsingen en hoeveelheid zwerfvuil). Ze deden dit op basis van een vastgelegd schema. Op basis van de resultaten werden de probleemsituaties geclusterd.
- Te vol: frequentie of capaciteit aanpassen
- Te leeg: frequentie aanpassen of verwijderen
- Veel misbruik: acties zoals Ziek van Zakken
-
Vuilnisbak die niet te vol is en toch veel zwerfvuil: plaatsing herbekijken en/of nudging.
De grootte, de plaatsing of de ledigingsfrequentie van de vuilnisbakjes werd geoptimaliseerd en communicatie werd opgestart aan de probleemvuilnisbakken. In 2018 volgden nieuwe metingen.
Communicatie
De intercommunale werkt in heel haar werkingsgebied met de sensibilisatiecampagne “Proper is plezant”. In een eerste fase kregen alle straatvuilnisbakken een sticker in de herkenbare druppelvorm van de campagne met oogjes en de tekst “Proper is plezant”. Voor probleemvuilnisbakken werden in dezelfde opmaak bijkomende stickers uitgewerkt in kader van de actie “Ziek van Zakken”.
De actie “Ziek van zakken” kent twee fases:
- Fase 1: stickers “Ziek van zakken” op de probleemvuilnisbakken en verplaatsbare borden met meer info naast de vuilnisbak. Flyer in de bus bij omwonenden en sensibilisatie buren.
- Fase 2: stickers “Vuilbak in gevaar”, buurtonderzoek door de afvalsteward of belonende boodschap “Bedankt om deze vuilnisbak proper te houden”.
Richtlijnen voor plaatsing
Ondertussen werd een voorstel van plaatsingscriteria uitgewerkt en ter goedkeuring voorgelegd aan het college. Voor de opmaak van de plaatsingscriteria baseerde de intercommunale zich op de leidraad van het kenniscentrum CROW.
Resultaat
Uit de eerste metingen bleek dat er 38 probleemvuilnisbakken waren in Zaventem, waarvan 25 vuilnisbakken overvol, 36 vuilnisbakken meer dan de helft gevuld met huisvuil en bij 17 vuilnisbakken werd bij elke meting meer dan 1 zak naast de vuilnisbak gevonden. Na fase 1 (stickers ziek van zakken) daalde het aantal probleemvuilnisbakken sterk: er werden nog 18 overvolle vuilnisbakken gemeten, slechts 5 vuilnisbakken bevatten meer dan de helft huisvuil en bij 9 vuilnisbakken werd sluikstort naast de vuilnisbak aangetroffen. Fase 2 had vooral effect op dit laatste waarbij nog bij slechts 4 vuilnisbakken afval werd bijgeplaatst. Het aantal overvolle vuilnisbakken en vuilnisbakken met meer dan de helft huisvuil verminderde niet meer tussen fase 1 en 2.
Scholenactie
Bij de metingen stelden ze ook een impact van de secundaire scholen vast op het zwerfvuil en de vulgraad van de vuilnisbakken in het centrum (wel-geen schoolvakantie). De scholenactie in 2019 had als doel de hoeveelheid zwerfvuil achtergelaten door scholieren tijdens de middagpauze te verminderen. De afvalsteward van Interza bracht de probleemlocaties in kaart op basis van eigen terreinkennis, een peiling bij de leerlingen zelf en meldingen van de gemeente, politie en vrijwilligers. Vervolgens werden in overleg met de school extra afvalcontainers geplaatst op de hotspots, geflankeerd met extra communicatie over de actie. Er was een wedstrijd aangekondigd met flyers en posters en voetstapjes van de hangplek richting vuilnisbak gaven de leerlingen een duwtje in de goede richting. De actie werd positief geëvalueerd.
Download hier een document met de algemene richtlijnen en procedures rond de inzet van straatvuilnisbakjes.