Opzet

Deze module bevat maatregelen tegen zwerfvuil langs een snoeproute.  Hierbij wordt vertrokken van een integraal beleid dat stoelt op zes pijlers:   

1. Infrastructuur

2. Omgeving

3. Communicatie en sensibilisering

4. Participatie

5. Handhaving

6. Preventie

Daarnaast beschrijft de module ook de impact van de opgenomen maatregelen en verwijst ze naar goede praktijkvoorbeelden. Deze module gaat over snoeproutes.  Een snoeproute is een route die jongeren afleggen tussen de school, club of vereniging en haltes van openbaar vervoer, het park, omliggende snackzaken, winkels … Op deze route veroorzaken de jongeren zwerfvuil met verpakkingen van hun lunchpakket of van snacks die ze onderweg kopen.

Monitoring van snoeproutes is het sluitstuk. Dit doen we om de netheid langs de snoeproutes op te volgen en te kunnen (bij)sturen.

In dit artikel staan we stil bij de pijler communicatie.

Pijler communicatie

Betrek alle doelgroepen bij je communicatie: de school met haar directie, de bewoners van de omgeving, de handelaars en de leerlingen. Eventueel betrek je ook de plaatselijke jeugdraad. Naast het gesprek aangaan met alle betrokken actoren, kan je ook communicatie structureel in de omgeving aanbrengen.

Communicatie ter plaatse

• Communiceer op de probleemlocatie zelf, op de plek waar het zwerfvuil ontstaat of in de nabije omgeving ervan. Hang bijvoorbeeld affiches uit bij de plaatselijke handelaar.
• Toon nooit de negatieve norm: uit gedragsonderzoek blijkt dat dit een averechts effect kan hebben. Bijvoorbeeld: toon je een berg zwerfvuil, dan stimuleer je de jongeren eerder tot het achterlaten van zwerfvuil i.p.v. ze te ontmoedigen.
• Toon dus de positieve norm. We willen met andere woorden het gewenste gedrag stimuleren.
• Strategie van de descriptieve norm: speel in op het normgedrag van de gebruikers door de boodschap aan te brengen: “Help ook mee het hier proper te houden”.
• Met communicatie ter plaatse kan je ook de aandacht vestigen op de vuilnisbakken op de snoeproute en de algemene norm benadrukken dat afval in de vuilnisbak hoort. Je kan bijvoorbeeld stickers op vuilnisbakken op de snoeproute plakken die ‘actief’ het goede gedrag laat zien en die bedankt. Het onderzoek van Nederland veronderstelde dat leerlingen onbewust zwerfvuil veroorzaken. Hun aanpak zette dan ook vooral in op communicatie op de route zelf om onbewuste gedragsverandering te bekomen. Meer lezen over de studie kan je hier.
• Zorg voor een uniforme uitstraling van de verschillende communicatie-uitingen (posters/borden/stickers).
• Plaats borden of markeringen op snoeproutes die verwijzen naar de vuilnisbak (pijl, aantal meter). Afvalintercommunale Ecowerf liet dit zelfs uitvoeren door de jongeren zelf.

Communicatie naar de doelgroep

Om de aandacht van de jongeren te vestigen op het zwerfvuilprobleem op de snoeproutes, kan je op verschillende manieren te werk gaan:

• Roep jongeren met een sensibiliserende boodschap op om geen afval achter te laten.
• Betrek alle actoren in je communicatie-acties en maak ook gebruik van hun communicatiekanalen (social media, nieuwsbrieven, websites ...): de school, de handelaar, de buurt, jeugdverenigingen, sportclubs.
• Plaats posters/borden bij de school, supermarkt en/of snackbar die wijzen op het gebruik van vuilnisbakken.
• Organiseer een themales rond afval en zwerfvuil op school.
• Stem je communicatie af op jongeren. Maak gebruik van populaire communicatiekanalen bij jongeren (bijv. Instagram) of werk samen met influencers, zoals afvalintercommunale IDM deed met hun trash drop.
• Voer een nulmeting en effectmetingen uit om te zien wat het effect van de communicatie is.