Het Lokaal Materialenplan - Handhaving

#5: Handhaving op zwerfvuil en sluikstort 

Het Lokaal Materialenplan 2023-2030 werd eind mei 2023 goedgekeurd door de Vlaamse regering. Het plan omvat de concrete doelstellingen van de Vlaamse regering rond het afvalbeleid. In het kenniswijzerartikel kan je meer lezen over de concrete ambities om de sluikstort- en zwerfvuilproblematiek aan te pakken. Hier gaan we dieper in op Handhaving.  

In het Lokaal Materialenplan 2023-2030 krijgen lokale overheden de opdracht om “effectief en efficiënt te handhaven op zwerfvuil en sluikstorten”. Waarom is dit zo belangrijk? Hoe pak je dit aan? Wat wordt er concreet verwacht? 

Wat is effectief en efficiënt handhaven en waarom is het zo belangrijk? 

Handhaving betekent dat je toezicht houdt op de regelgeving rond sluikstorten en zwerfvuil. Dat kan je doen door op te treden tegen vervuilers of sociale controle te installeren. Handhaving is de zesde pijler binnen de integrale aanpak tegen sluikstorten en zwerfvuil. Dat betekent dat handhaving enkel zinvol is wanneer ook de andere pijlers (infrastructuur, omgeving, communicatie, preventie en participatie) een plek kregen binnen jouw lokaal zwerfvuilbeleid. Op die manier zet je eerst in op ontraden en gedragsverandering, alvorens repressief op te treden. Onderzoek wijst ook uit dat handhaving in combinatie met een duidelijke communicatie het meest effectief werkt. 

Wat wordt er juist van je verwacht?  

Handhaving maakt deel uit van de minimale beleidsacties die je als lokaal bestuur moet uitvoeren. Binnen deze actie gaat het om deze verplichtingen:  

• Elk lokaal bestuur handhaaft effectief en efficiënt op zwerfvuil en sluikstorten via het GAS-reglement en/of artikel 12 van het Materialendecreet.  
• Alle handhavingspartners overleggen regelmatig om tot een optimaal handhavingsproces te komen.  
• Lokale besturen rapporteren aan de OVAM over hun handhavingsbeleid. 

Hoe kunnen Mooimakers en de OVAM je hier concreet in ondersteunen?   

Als lokaal bestuur sta je er niet alleen voor. Via allerhande initiatieven ondersteunt Mooimakers en de OVAM je:  

• In de kenniswijzer lees je heel wat artikels:  

  • Hoe je een effectief handhavingsbeleid uitbouwt.  
  • Over de wettelijke instrumenten om te handhaven 
  • Hoe je je handhavingscommunicatie best aanpakt 
  • Gedetailleerde info over Camera-inzet 

• Mooimakers ondersteunt ook handhavers met vormingen en aanspreektips. 

• Je kan ook jaarlijks deelnemen aan de Week van de Handhaving. In de eerste week van oktober roepen we lokale overheden en Vlaamse partners op om acties op te zetten. Mooimakers ondersteunt jou daarbij met communicatiemateriaal en een brede landelijke campagne. Bij een geldelijke registratie en rapportage van je acties krijg je een forfaitaire vergoeding van €750.  

• De OVAM stelt 30 zwerfvuilhandhavers ter beschikking van steden en gemeenten. Meer info en een aanvraag indienen.  

Wat kan ik nu doen? 

Neem deel aan de Week van de Handhaving op zwerfvuil en sluikstort. Registreer je actie vandaag nog.