Onderstaande elementen hebben een goede invloed op de omgeving: 

Duidelijkheid

Duidelijkheid en overzicht in de omgeving is belangrijk. Zorg dat bezoekers in één oogopslag zien welke functie waar aanwezig is. 

Enkele voorbeelden: 

• Zorg ervoor dat de vuilnisbak aan de bushalte staat in de richting vanwaar de bus komt. 
• Centraliseer picknickplaatsen op parkings om te vermijden dat afval in de berm terechtkomt. 
• Plaats peukrecipiënten op een zichtbare plaats en laat ze opvallen via pijlen, tags en felle kleuren. 
• Laat vuilnisbakken in het park in het oog springen door banners of vlaggen, zoals bijvoorbeeld in het park van Laken. 

Eigenaarschap

Zorg ervoor dat mensen zich niet alleen gebruiker, maar ook eigenaar voelen van de publieke ruimte. Eigenaarschap zorgt voor sociale controle, waardoor voorbijgangers zich vaker netjes gedragen. 

Betrokkenheid

De betrokkenheid bij een locatie is afhankelijk van de soort omgeving. In woonbuurten voelen mensen zich al sneller thuis en hebben ze minder de neiging te vervuilen. Ook op recreatie- en centrumplaatsen zijn mensen sneller betrokken. Langs drukke verkeersroutes (zoals autosnelwegen of grote gewestwegen) is netheid dan weer een grotere uitdaging omdat niemand zich betrokken voelt bij deze doorgangslocaties. Op afvalverzamelpunten en in industriegebieden gooien mensen ook sneller zwerfvuil op straat. 

Om betrokkenheid te stimuleren, kan je als lokaal bestuur participatie-initiatieven opzetten. Bied burgers daarnaast de ruimte om zelf invulling te geven aan hun omgeving: 

• Stimuleer de aanleg van geveltuintjes. 
• Deel bloemen en planten voor gevelvensterbanken uit. 
• Richt gemeentelijke percelen zonder directe bestemming in als (gemeenschappelijke) moestuinen. 
• Laat buurtbewoners een perkje, pleintje of groene berm adopteren. Zij staan dan in voor de aanplanting, het schoonhouden en eventueel het snoeiwerk. 

Betrokkenheid kan je ook stimuleren door gewenst gedrag te tonen, bv. door zichtbaar de stoep op te ruimen. 

Identiteit

Meer identiteit zorgt voor minder anonimiteit. Streef daarom naar plaatsen, pleinen en parken met een eigen karakter of verhaal. Maak daarvoor gebruik maken van lokaal erfgoed, een beeldbepalend gebouw, -plein of -landschap. Het ultieme doel is buurtbewoners fier maken op hun eigen gemeente of stad. Enkele tips: 

• Typerende elementen op verkeersrotondes geven de gemeente een eigen identiteit. 
• Zorg voor communicatieve ondersteuning voor kunstprojecten in de omgeving. 
• Beschilder nutskasten of glascontainers met iets kenmerkends voor de buurt. 

Aan dergelijke projecten kunnen alle buurtbewoners deelnemen, zodat ze zich meer verbonden voelen met elkaar en hun omgeving. Dit creëert dan weer eigenaarschap. 

Trekpleisters & icoonplaatsen

Onderhoud trekpleisters of icoonplaatsen die bezoekers van buiten de gemeente aantrekken goed. Hou ze proper, heel en veilig. Zij bepalen het beeld dat men van de gemeente heeft. 

Enkele voorbeelden: 

• de zeedijk 
• een pittoreske plaats aan een rivier 
• kathedralen 
• musea 
• bekende winkel-wandelstraten 
• bruggen  

Andere icoonplaatsen hebben een belangrijke kernfunctie en geven de eigen inwoners een positief gevoel: 

• het station als belangrijke toegangspoort tot de stad of gemeente (eerste indruk) 
• gemeentehuis 
• markt- of kerkplein 
• de schoolomgeving 
• het sportcentrum 

(Her)inrichting

Een geslaagde (her)inrichting zorgt voor trotse inwoners en een hogere betrokkenheid. Enkele tips: 

• Bloemen- en plantenbakken fleuren de buurt letterlijk op. 
• Voorzie glascontainers van een originele beschildering of vervang ze door ondergrondse systemen. 

Stem bovendien inrichting en beheer op elkaar af. Betrek dan ook de reinigingsdiensten bij elk inrichtingsproject. Meer informatie daarover vind je in het onderdeel infrastructuur. 

Een mooi voorbeeld waar betrokkenheid, eigenaarschap en herinrichting hand in hand gingen waren de muffinvormige bankjes in Aalst. De lunchende jongeren zorgden op een centraal plein voor heel wat zwerfvuil. De stad sprak daarom een kunstenaar aan om muffinvormige bankjes te maken waaraan de jongeren konden meewerken. Door deze opstelling werd achterblijvend zwerfvuil ook zeer zichtbaar. De ingreep was een succes: het plein lag er achteraf netter bij.