Opzet

Deze module bevat maatregelen tegen zwerfvuil en sluikstorten rond afvalverzamelpunten. Hierbij wordt steeds vertrokken van een integraal beleid dat stoelt op zes pijlers:   

1. infrastructuur

2. omgeving

3. sensibilisering en communicatie 

4. participatie 

5. handhaving

6. preventie

Daarnaast beschrijft de module ook de impact van de opgenomen maatregelen en verwijst ze naar goede praktijkvoorbeelden. Deze module gaat over afvalverzamelpunten voor huishoudelijk afval.  

Monitoring van afvalverzamelpunten is het sluitstuk. Dit doen we om de netheid rond de afvalverzamelpunten te kunnen (bij)sturen.

In dit artikel staan we stil bij de pijler sensibilisering en communicatie.

 

Richtlijnen communicatie

• Communiceer op de probleemlocatie zelf.
• Toon nooit de negatieve norm: uit gedragsonderzoek blijkt dat dit een averechts effect kan hebben.  Bijvoorbeeld: toon je een berg zwerfvuil, dan stimuleer je de mensen eerder tot het achterlaten van zwerfvuil i.p.v. ze te ontmoedigen. Toon dus de positieve norm. We willen met andere woorden het gewenste gedrag. stimuleren. 
• Strategie van de descriptieve norm: speel in op het normgedrag van de gebruikers door bij het afvalverzamelpunt de boodschap aan te brengen: “Help ook mee het hier schoon te houden: vrijwel alle gebruikers van deze containers zetten geen afval naast de container.” Dit vereist van de terreinbeheerder wel dat deze de norm mee in standhoudt.
• Herinner mensen aan de algemene norm op het moment en de plek waar zwerfvuil/sluikstorten ontstaat. Sporadische ontwijkers worden hierdoor aangezet de norm te volgen. 
• Vermeld het nummer van een klachtenlijn of meldpunt.  Maak goede afspraken met de beheerder voor een snelle opvolging bij technische storingen of blokkades. De doelstelling is snel reageren op meldingen en klachten.
• Gebruik pictogrammen zodat duidelijk is wat er wel/niet in de containers mag. 
• Informeer op de locatie over de bestaande afvalinzameling van het soort afval dat veel wordt aangetroffen. Dit kan door middel van een tijdelijk bord of door het inzetten van afvalstewards / gemeenschapswachten die op piekmomenten aanwezig zijn of bij de buurtbewoners aanbellen.
• Opgelet! Communicatie moet je herhalen en werkt alleen in combinatie met andere factoren.
• Roep inwoners met een sensibiliserende boodschap op om geen afval achter te laten. 
• Bedank goede sorteerders met een boodschap. Positieve boodschappen werken beter.
• Informeer over acties en beleid via algemene informatiekanalen, zoals het gemeentelijke infoblad, sociale media, website, enz....

Bijplaatsen van afval verminderen 

• Strategie van handhaven en straffen: dreigen met boetes en zichtbaar toezicht houden. Kondig de maatregel op de locaties aan door middel van een bord met daarop de tekst: "Plaats geen afval naast de container: dat kan je geld kosten. Er zijn al X gebruikers beboet."
  Gebruik in de communicatie een sympathieke mascotte of vraag aan een bekend persoon (influencer) om deel te nemen. Sympathie opwekken motiveert mensen tot het gewenste gedrag.

Meer duiding geven

• Als je een bord plaatst, volg dan eveneens op dat het bord en de omgeving proper blijft. Zo niet, bereik je een omgekeerd effect.  
  Communiceer ook via de algemene kanalen over de locaties en het gebruik van de afvalverzamelpunten. Zorg voor communicatie op maat van de verschillende doelgroepen. 

Gestroomlijnde interne communicatie om de samenwerking van de betrokken diensten te optimaliseren.

Een efficiënte interne communicatie van een lokaal bestuur is cruciaal in de strijd tegen sluikstort. Zo heeft het uitvoerend personeel vaak een goed inzicht in de lokale sluikstortproblematiek, en kunnen ze makkelijk praktische verbetermogelijkheden aanbrengen. Uitvoerend personeel kan bijvoorbeeld aangeven op welke tijdstippen of plekken gedumpt wordt en waar vrijwel nooit. 

 

Enkele praktijkvoorbeelden

• Intercommunales kunnen bij Fost Plus glasbolstickers bestellen voor op de glasbollen met sorteerinfo en richtlijnen voor het gebruik van de site.
• Spandoeken of affiches van Mooimakers voor textielcontainers en glasbollen. 
• Mooimakers tips over gedragsbeïnvloeding
• Afvalintercommunale IVAREM vroeg omstaanders of de omgeving rond hun afvalverzamelplaats een proper plaatje was.

Voorbeeldartikels

• Kledij langs de textielcontainer - voorbeeldartikel
• Glas langs de glascontainer - voorbeeldartikel